Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, w skrócie PFRON, jest to organ administracyjny należący do grupy funduszy celowych. Przychody tego funduszu pochodzą głównie z wpłat pracodawców. Poza tym przychodami funduszu mogą być także: dotacje z budżetu państwa, inne dotacje, subwencje, spadki, zapisy, darowizny, dywidendy.
Cele funduszu
Celem PFRONu jest poszanowanie praw osób niepełnosprawnych oraz dbałość o usuwanie barier w życiu, w tym w życiu zawodowym. Fundusz ten wspomaga utrzymanie miejsc pracy, np. poprzez udzielanie dopłat do pensji pracowników niepełnosprawnych.
Zadania funduszu reguluje Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (ustawa o rehabilitacji).
Przepisy ustawy nakładają na pracodawców obowiązek dokonywania comiesięcznych wpłat na poczet tego funduszu. Jednakże obowiązek ten dotyczy tylko tych pracodawców, którzy w danym miesiącu osiągają stan zatrudnienia co najmniej 25 osób w przeliczeniu na pełne etaty, oraz jednocześnie nie zatrudniają osób niepełnosprawnych albo poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest mniejszy niż 6% wśród ogólnego stanu zatrudnienia.
Zapamiętaj!
Wpłat na PFRON dokonuje pracodawca, który:
- zatrudnia co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty,
- nie zatrudnia osób niepełnosprawnych lub zatrudnia mniej niż 6% w stosunku do ogółu zatrudnionych pracowników.
Czyli podstawowym kryterium powstania obowiązku wpłaty na PFRON jest wielkość zatrudnienia. Jak ją ustalić?
Kim jest pracownik?
Ustawa o rehabilitacji nie zawiera odrębnej definicji pracownika, dlatego należy odwołać się do ogólnej definicji pracownika zawartej w Kodeksie pracy. Zostały tam wyczerpująco wyliczone wszystkie podstawy zatrudnienia pracowników. Oznacza to, że do zatrudnienia zarówno osób sprawnych jak i niepełnosprawnych, które składają się na zatrudnienie ogółem, pracodawca wlicza osoby, które pracują u niego na podstawie umowy o pracę, spółdzielczej umowy o pracę, powołania, mianowania lub wyboru.
Do liczby pracowników nie są wliczane osoby niepełnosprawne przebywające na urlopie bezpłatnym, oraz osoby pełnosprawne zatrudnione:
- na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego,
- przebywające na urlopach rodzicielskich i wychowawczych,
- nieświadczące pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej,
- będące uczestnikami ochotniczych hufców pracy,
- nieświadczące pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego,
- przebywające na urlopach bezpłatnych, których obowiązek udzielania określają odrębne ustawy.
Kto posiada status osoby niepełnosprawnej?
Osobą niepełnosprawną – zgodnie z przepisami ustawy o rehabilitacji – jest osoba, która posiada stosowne orzeczenie. Orzeczenie o niepełnosprawności to dokument imienny, który potwierdza, że dana osoba jest niepełnosprawna.
Od 1 stycznia 1998 r. podstawą uznania osoby za niepełnosprawną jest orzeczenie wydane przez:
- wojewódzki lub powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności lub
- orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Orzeczenia o zaliczeniu do grupy inwalidzkiej lub orzeczenia z KRUS wydane przed 1 stycznia 1998 r., traktuje się na równi z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności.
Równoważność zapisów stopni niepełnosprawności w obecnym i byłym systemie orzecznictwa.
| STOPNIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI ORZEKANE PRZEZ POWIATOWE LUB WOJEWÓDZKIE ZESPOŁY DS. ORZEKANIA O STOPNIU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI | ORZECZENIA WYDAWANE PRZEZ LEKARZA ORZECZNIKA ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH | ORZECZENIA WYDAWANE PRZEZ KOMISJĘ DO SPRAW INWALIDZTWA I ZATRUDNIENIA | ORZECZENIA KASY ROLNICZEGO UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO |
| Lekki | Częściowa niezdolność do pracy | III grupa inwalidzka | Stała lub długotrwała niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym bez prawa do zasiłku pielęgnacyjnego |
| Umiarkowany | Częściowa niezdolność do pracy na orzeczeniu wydanym w okresie od 1 stycznia do 16 sierpnia 1998 r. Całkowita niezdolność do pracy. | II grupa inwalidzka | Brak |
| Znaczny | Całkowita niezdolność do pracy na orzeczeniu wydanym w okresie od 1 stycznia do 16 sierpnia 1998 r. Całkowita niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji. | I grupa inwalidzka | Stała lub długotrwała niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym z prawem do zasiłku pielęgnacyjnego |
Pracodawca ma obowiązek dokonywania wpłat za każdy miesiąc, w którym ogólne zatrudnienie wynosi co najmniej 25 etatów, a wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi mniej niż 6%.
Kwotę do zapłaty na PFRON stanowi iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6%, a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych.
Wysokość przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłasza Prezes GUS w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Wpłaty na PFRON pracodawca dokonuje do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym spełniał przesłanki powodujące powstanie obowiązku opłaty składki na PFRON.
Zakład pracy chronionej
Pracodawca prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy, zatrudniający nie mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i m.in. osiągający wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych:
- co najmniej 50% (w tym co najmniej 20 % ogółu zatrudnionych stanowić muszą osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności) lub
- co najmniej 30% w przypadku gdy pracodawca zatrudnia osoby niewidome lub psychicznie chore, albo upośledzone umysłowo zaliczone do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
może uzyskać w drodze decyzji administracyjnej status zakładu pracy chronionej.
Zakład pracy chronionej ma przywilej tworzenia zakładowego funduszu rehabilitacyjnego (ZFRON). Jego środki są przeznaczane na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej. Środki można przeznaczyć również na:
- zakup, modernizację, remont maszyn lub
- wyposażenie i dostosowanie pomieszczeń zakładu pracy.
Źródłem finansowania funduszu są m.in. zwolnienia z niektórych podatków i opłat.
Korzyści z PFRON
Należy mieć świadomość, że PEFRON to nie tylko obowiązek, ale także korzyści. Pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne mogą otrzymywać różne formy wsparcia:
- dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego – wysokość dofinasowania jest uzależniona od stopnia niepełnosprawności, rodzaju schorzenia, wymiaru czasu pracy pracownika niepełnosprawnego,
- dofinansowanie wyposażenia stanowiska pracownika z niepełnosprawnością. Obejmuje ono refundację kosztów zakupu lub wytworzenia wyposażenia stanowiska pracy w związku z zatrudnieniem niepełnosprawnej osoby bezrobotnej lub poszukującej pracy. Jest to pomoc finansowa w zakupie narzędzi pracy, elementów stanowiska pracy (np. krzesła, biurka, lampki),
- dofinansowanie przystosowania stanowiska pracy dla osób niepełnosprawnych obejmuje zwrot kosztów: adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych; adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy; zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności; rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa w punktach powyżej,
- dofinansowanie zatrudnienia i szkolenia osoby wspomagającej
- dofinansowanie szkolenia i stażu osoby niepełnosprawnej
Podsumowanie: PRFRON
Podsumowując, tematyka zatrudniania osób z niepełnosprawnością dotyczą wielu pracodawców w Polsce. Obniżanie kosztów związanych z wpłatami i stosowaniem ulg w zakresie obowiązkowych wpłat na PFRON jak również uzyskiwaniem dofinansowania z tytułu zatrudniania osób niepełnosprawnych, to nie jedyne tego pozytywne konsekwencje. To przede wszystkim droga do pozyskania lojalnych i zmotywowanych pracowników. Poprzez zatrudnianie osób niepełnosprawnych, firmy wzmacniają swój wizerunek na rynku jako pracodawcy dojrzałego i społecznie odpowiedzialnego.
Potrzebujesz wsparcia? Skorzystaj z pomocy naszego zespołu kadrowego!
Artykuł ten był ostatnią częścią tematu o obowiązkach dużego pracodawcy. Zapraszamy do lektury poprzednich części.