Ulga na złe długi

Kwestia ulgi na złe długi uregulowana została w rozdziale 1a „Rozliczenie podatku
w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. O temacie stanowią dwa artykuł 89a dotyczący wierzycieli oraz 89b dotyczący dłużników.

Poniżej przedstawiono przesłani i warunki zastosowania ulgi na złe długi, czyli możliwości skorygowania podstawy opodatkowania oraz podatku należnego przez podatnika podatku od towarów i usług [Ustawa z 11 marca 2004]:

• Podatnik nie ma obowiązku korygowania podstawy opodatkowania i podatku należnego, jest to jego przywilej, z którego może skorzystać.
• Podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju.
• Nieściągalność wierzytelności musi być uprawdopodobniona.

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, gdy nie została uregulowana lub zbyta w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu płatności zawartego w umowie lub na fakturze. Korekty dokonuje się w miesięcznej lub kwartalnej deklaracji VAT 7 lub VAT 7K w części C, w deklaracji za okres, w którym upłynął 150 dzień od terminu płatności. W przypadku, gdy nie zostanie to uwzględnione na bieżące prawo do ulgi na złe długi podatnik będzie mógł zrealizować poprzez korektę deklaracji za właściwym okres.

• Korekty można również dokonać w przypadku część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.
• Wierzyciel obowiązany jest wraz z deklaracją podatkową, w której dokonuje korekty, zawiadomić o tej korekcie właściwego dla niego Naczelnika Urzędu Skarbowego wraz z podaniem kwot korekty oraz danych dłużnika. Wzór zawiadomienia VAT-ZD (załącznik numer 1) określony został przez Ministra Finansów Publicznych. Przesyłanie zawiadomienie wraz z danymi kontrahenta ma na celu weryfikacje dopełnienia obowiązku korekty podatku naliczonego od niezapłaconych faktur przez dłużnika.
• Korekty można dokonać, gdy odbiorcą towaru lub usługi jest podatnika, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Status podatkowy dłużnika wierzyciel może sprawdzić poprzez złożenie wniosku do Naczelnika Urzędu Skarbowego o potwierdzenie, czy dłużnik jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony. Wniosek może złożyć osoba mająca interes prawny
w złożeniu takiego wniosku. Możliwość sprawdzenia statusu podatkowego dłużnika jest także na stronie internetowej Ministerstwa Finansów w zakładce „Sprawdź status podmiotu
w VAT”. Wystarczy wpisać NIP dłużnika, a system generuje komunikat na temat jego statusu VAT. Komunikat warto wydrukować i podpiąć pod dokumenty z zawiadomieniem
o skorygowaniu podstawy opodatkowania i podatku należnego.

• Na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty wierzyciel i dłużnik muszą być zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni, a do dnia złożenia deklaracji VAT należność nie może zostać uregulowana lub zbyta.

• Kolejnym warunkiem ograniczającym czasowo wykonanie korekty jest okres 2 lat od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność, licząc od końca roku, w którym dokument została wystawiony.

W przypadku, gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty, należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel zobowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności, podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części.

Dłużnik w przeciwieństwie do wierzyciela ma obowiązek skorygowania odliczonej kwoty podatku naliczonego w przypadku, gdy nie uregulował należności z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w terminie 150 dni od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Korekty dokonuje się w rozliczeniu
za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności. Nie należy natomiast pomniejszać podatku naliczonego, gdy należność zostanie uregulowana nawet ostatniego dnia okresu rozliczeniowego. Podobnie jak u wierzyciela, w przypadku nie uregulowania płatności w części, korekty podatku naliczonego należy dokonać odpowiednio do kwoty przypadającej na nieuregulowana część należności. W przypadku, gdy dłużnik w ostatnim dniu miesiąca,
w którym upływa 150 dzień od dnia upływu terminu płatności, jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, likwidacji lub postępowania upadłościowego, wówczas nie ma obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego. Jeśli natomiast po wcześniejszym dokonaniu korekty, dłużnik ureguluje zaległa należność, wówczas może ponownie zwiększyć podatek naliczany w rozliczeniu za okres, w którym uregulował należność. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek może zostać zwiększony w odniesieniu do tej części [Ustawa z dnia 11 marca 2004].

Jak wynika z ustawy organy takie jak Naczelnik Urzędu Skarbowego i Organ Kontroli Skarbowej może obciążyć podatnika dodatkowym zobowiązaniem w wysokości 30% kwoty podatku wynikającego z nieuregulowanych i nieskorygowanych faktur, gdy stwierdzone zostanie brak odpowiednich korekt podatku. W przypadku osób fizycznych, które podnoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, nie ustala się dodatkowego zobowiązania podatkowego [Ustawa z dnia 11 marca 2004].