Ustawodawca w 2022 r. nowelizował wielokrotnie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wprowadził również zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Miały one zacząć obowiązywać od 2023 roku. Niemniej jednak 7 października 2022 r. uchwalone zostały przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w nowym brzmieniu[1]. Uzasadnienie do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw wskazuje, że zmiany są wypadkową dostosowania przepisów do obowiązującej sytuacji gospodarczej i geopolitycznej. Co zatem zmieni się w CIT w 2023 roku?
Modyfikacja i odroczenie stosowania przepisów o minimalnym podatku dochodowym
Minimalny podatek dochodowy wzbudzał wiele kontrowersji. Celem ustawodawcy było opodatkowanie przede wszystkim tych podatników, którzy optymalizowali swoje podatki, w taki sposób, że powstawała im strata z działalności gospodarczej lub wykazywali minimalny dochód. Niemniej jednak przepisy w tym zakresie były nieprecyzyjne i pozostawiały wiele wątpliwości.
Odroczenie przepisów
W lutym 2022 roku wybuchł konflikt zbrojny na terytorium Ukrainy, co było głównym powodem, że ustawodawca postanowił nie dość, że zmodyfikować przepisy o minimalnym podatku dochodowym to jeszcze odroczyć wejście ich w życie o 2 lata. W myśl art. 38ec ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych[1] (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm. dalej jako u.p.d.o.p.) zwalnia się podatników obowiązanych do zapłaty minimalnego podatku dochodowego z obowiązków określonych w art. 24ca u.p.d.o.p.[2] za okres od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.
Dodatkowo ustawodawca znowelizował samą treść przepisów. Przede wszystkim podatek od spółek będących podatnikami oraz podatkowych grup kapitałowych, które w roku podatkowym:
- poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych albo
- osiągnęły udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 2%,
– wynosi 10% podstawy opodatkowania (minimalny podatek dochodowy).
Wyłączenie niektórych podmiotów
Nie każdy podatnik obowiązany będzie do zapłaty podatku minimalnego. Ustawodawca wyłączył z tego obowiązku szerokie gro podmiotów. Przepisów o minimalnym podatku nie stosuje się do podatników:
1) w roku podatkowym, w którym rozpoczęli działalność, oraz w kolejno następujących po sobie dwóch latach podatkowych, następujących bezpośrednio po tym roku podatkowym;
2) będących przedsiębiorstwami finansowymi;
3) jeżeli w roku podatkowym uzyskali przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym ten rok podatkowy;
4) których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i jeżeli podatnik nie posiada:
a) bezpośrednio lub pośrednio, więcej niż 5%:
– działów (akcji) w kapitale innej spółki lub
– ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną,
b) innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;
5) jeżeli w roku podatkowym większość uzyskanych przez nich przychodów innych niż z zysków kapitałowych zostało osiągniętych w związku z:
– eksploatacją w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych,
– wydobywaniem kopalin wymienionych w załączniku do ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, których ceny zależą bezpośrednio lub pośrednio od notowań na światowych rynkach,
– wykonywaniem działalności leczniczej, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej,
– transakcjami, o których mowa w ust. 2 pkt 2;
6) wchodzących w skład grupy co najmniej dwóch spółek, w której jedna spółka posiada przez cały rok podatkowy bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 75% udział odpowiednio w kapitale zakładowym, kapitale akcyjnym lub udziale kapitałowym pozostałych spółek wchodzących w skład tej grupy, jeżeli:
a) rok podatkowy spółek obejmuje ten sam okres oraz
b) obliczony za rok podatkowy, udział łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach jest większy niż 2%
– przy czym przy ustalaniu warunków uwzględnia się wszystkie spółki z grupy będące podatnikami, lub należące do podatkowej grupy kapitałowej;
7) będących małymi podatnikami;
8) będących spółkami prowadzącymi gospodarkę komunalną, o których mowa w rozdziale 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej;
9) którzy osiągnęli udział, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, w jednym z trzech lat podatkowych bezpośrednio poprzedzających rok podatkowy, za który należny jest minimalny podatek dochodowy, w wysokości co najmniej 2%;
10) postawionych w stan upadłości, likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym;
11) będących stroną umowy o współdziałanie, o której mowa w art. 20s § 1 Ordynacji podatkowej;
12) będących instytucją finansową w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, której podstawowym przedmiotem działalności jest świadczenie usług finansowych polegających na odpłatnym nabywaniu od wierzyciela wierzytelności powstałych w wyniku zawarcia umowy sprzedaży towarów lub świadczenia usług pomiędzy tym wierzycielem a dłużnikiem;
13) będących przedsiębiorstwami górniczymi otrzymującymi pomoc publiczną na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego.
Obliczenie straty
Nowe brzmienie ustawy wskazuje, że dla celów obliczenia straty oraz udziału dochodów w przychodach, nie uwzględnia się m.in.:
- kosztów uzyskania przychodów opłat z tytułu umowy leasingu, w tym odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego wykorzystywanego na podstawie umowy określonej w art. 17a pkt 1, jeżeli odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający,
- przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów wartości należności handlowych zbywanych na rzecz podmiotów z branży faktoringowej,
- kosztów uzyskania przychodów określonej wartości kosztów z tytułu wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne oraz wpłat do PPK,
- wartości podatku akcyzowego (przy uwzględnieniu także obrotu wyrobami akcyzowymi), podatku od sprzedaży detalicznej, podatku od gier, opłaty paliwowej, opłaty emisyjnej.
Podstawa opodatkowania
Podstawę opodatkowania stanowi suma:
- kwoty odpowiadającej 1,5% wartości przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym oraz
- poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych, z wyjątkiem gdy powiązania wynikają wyłącznie z powiązania ze Skarbem Państwa lub jednostkami samorządu terytorialnego lub ich związkami, kosztów finansowania dłużnego przekraczającego wartość 30% oraz
- kosztów:
- usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,
- wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7,
- przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek, innych niż udzielonych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w tym w ramach zobowiązań wynikających z pochodnych instrumentów finansowych oraz świadczeń o podobnym charakterze
– poniesionych bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych lub podmiotów mających: miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju wymienionym w przepisach wydanych na podstawie art. 11j ust. 2, w części, w jakiej koszty te łącznie w roku podatkowym przekraczają 3 000 000 zł plus 5% tzw. EBITDA.
Uproszczony sposób ustalania podstawy opodatkowania
Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wprowadza również możliwość wyboru przez podatnika uproszczonego sposobu ustalania podstawy opodatkowania. Stanowi ona kwotę odpowiadającą 3% wartości osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych. Przy czym o wyborze takiego sposobu ustalania podstawy opodatkowania podatnik informuje w zeznaniu rocznym składanym za rok podatkowy, za który dokonał takiego wyboru.
Kolejne zmiany omówimy już wkrótce.
[1] art. 38ec ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych dodany ustawą z dnia 7.10.2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 2180), która wchodzi w życie 26.10.2022 r.; stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1.01.2022 r.
[2] art. 24ca ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. W brzmieniu ustawy z dnia 7.10.2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)