Od 1 stycznia 2022 r. w ustawie o VAT zostały wprowadzone dwa nowe, skrócone terminy zwrotu VAT. Tak zwany szybki zwrot VAT w terminie 15 dni wprowadzony nowelizacją ustawy o VAT w ramach programu rządowego „Polski Ład” oraz zwrot VAT w terminie 40 dni, wprowadzony nowelizacją ustawy o VAT, która określa zasady wystawiania e-faktur ustrukturyzowanych przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur. Najatrakcyjniejszy dla podatników wydaje się zwrot w terminie 15 dni, ale nie wszyscy będą mogli z niego skorzystać. Takiego zwrotu nie uzyska choćby podatnik, który nie ewidencjonuje obrotu na kasie online.
Jednym z dwóch sposobów dysponowania nadwyżką podatku naliczonego nad należnym jest wykazanie kwoty nadwyżki do zwrotu na rachunek bankowy. Jest to tzw. zwrot bezpośredni. Drugi sposób to przeniesienie jej do rozliczenia w kolejnych okresach rozliczeniowych (zwrot pośredni). Jednak nas interesuje ten pierwszy sposób. Dlatego w niniejszym artykule omówimy zasady zwrotu VAT bezpośredniego na rachunek podatnika, ze szczególnym uwzględnieniem zmian, które obowiązują w 2022 r.
1. Zasady uzyskania zwrotu na rachunek bankowy
Jeżeli w danym okresie rozliczeniowym kwota podatku naliczonego jest wyższa od kwoty podatku należnego, to podatnikom przysługuje prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy. W celu skorzystania ze zwrotu VAT podatnicy wykazują nadwyżkę kwoty podatku naliczonego nad należnym:
- najpierw w polu P_53 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT,
- następnie tę kwotę lub jej część w polu P_54 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT,
a na końcu wskazują termin dokonania zwrotu poprzez wpisanie „tak” w jednym z pól P_54 – P_58 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT lub wnoszą o zaliczenie zwrotu, lub części zwrotu na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych poprzez wypełnienie pól P_59 – P_60 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT.
1.1. Rozpoczęcie biegu terminu zwrotu
Bieg terminu zwrotu VAT co do zasady rozpoczyna się z dniem wpływu deklaracji VAT do urzędu skarbowego (zob. wyrok NSA z 1 lutego 2000 r., sygn. akt III SA 213/99).
Wyjątek od tej zasady ma miejsce, jeżeli zwrot VAT wynika z korekty deklaracji. Wówczas rozpoczęcie biegu terminu zwrotu ma miejsce z dniem wpływu skorygowanej deklaracji VAT, a nie z dniem wpływu pierwotnej deklaracji do urzędu skarbowego (zob. przykładowo wyrok NSA z 21 września 2011 r., sygn. akt I FSK 1398/10, czy wyrok WSA w Gdańsku z 14 czerwca 2016 r., sygn. akt I SA/Gd 397/16).
| WAŻNE! |
|---|
| Bieg terminu zwrotu VAT rozpoczyna się z dniem wpływu deklaracji VAT do urzędu skarbowego. A jeżeli zwrot VAT wynika z korekty deklaracji, wówczas rozpoczęcie biegu terminu zwrotu ma miejsce z dniem wpływu skorygowanej deklaracji VAT. |
Deklaracjami VAT są obecnie części deklaracyjne plików JPK_VAT. W konsekwencji skorygowanie części deklaracyjnej pliku JPK_VAT (także łącznie z częścią ewidencyjną) przed upływem terminu zwrotu (także przedłużonego) skutkuje tym, że termin zwrotu rozpoczyna bieg od początku.
Z Broszury informacyjnej dot. struktury JPK_VAT z deklaracją wynika przy tym, że:
- w przypadku korekty części deklaracyjnej oraz ewidencyjnej wskazuje się wszystkie elementy, tj.: Naglowek, Podmiot1, Deklaracja, Ewidencja,
- w przypadku korekty wyłącznie części deklaracyjnej, która nie ma wpływu na część ewidencyjną, wskazuje się elementy: Naglowek, Podmiot1, Deklaracja,
- w przypadku korekty wyłącznie części ewidencyjnej, która nie ma wpływu na część deklaracyjną, wskazuje się elementy: Naglowek, Podmiot1, Ewidencja.
Za równoznaczne z korektą części deklaracyjnej (deklaracji VAT) należałoby uznać w tej sytuacji przesłanie po raz kolejny pliku JPK_VAT (z wartością 2 w polu CelZlozenia) z dokonaniem przynajmniej jednej zmiany w elemencie Deklaracja. Jeżeli żadna zmiana w elemencie Deklaracja nie została dokonana, korekty pliku JPK_VAT nie można uznać za korektę deklaracji VAT.
Dotyczy to sytuacji, gdy zmiana lub zmiany zostały dokonane wyłącznie w elemencie Ewidencja, ale również gdy zmiana lub zmiany zostały dokonane wyłącznie w elementach Naglowek lub Podmiot1, względnie wyłącznie w elementach Naglowek lub Podmiot1 oraz Ewidencja. Zmian w elementach Naglowek oraz Podmiot1 nie można bowiem uznać za dokonanie korekty części deklaracyjnej (deklaracji VAT), gdyż przyjęcie takiego stanowiska wyłączałoby możliwość dokonania korekty pliku JPK_VAT bez dokonania korekty części deklaracyjnej.
1.2. Odsetki od nieterminowego zwrotu
Różnicę podatku, niezwróconą przez organ podatkowy w terminie traktuje się jako nadpłatę podatku podlegającą oprocentowaniu w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej (art. 87 ust. 7 ustawy o VAT). Oprocentowanie to przysługuje w wysokości równej wysokości odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych (art. 78 § 1 Ordynacji podatkowej). Stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych obwieszcza Minister Finansów (art. 56d Ordynacji podatkowej). Stawka ta wynosi 8% w stosunku rocznym.
1.3. Zwrot VAT po rozwiązaniu spółki, zaprzestaniu działalności przez osobę fizyczną lub likwidacji osoby prawnej
W przypadku zwrotu wynikającego z ostatniej deklaracji złożonej przez rozwiązaną spółkę cywilną lub osobową albo osobę fizyczną, która zaprzestała wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, zwrot VAT jest dokonywany na zasadach określonych przepisami art. 14 ustawy o VAT.
W przypadku osób prawnych oraz innych niż wskazane spółki jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej nie ma podobnych przepisów. Zdarzyć się przy tym może, że przed otrzymaniem zwrotu VAT podatnicy tacy przestają istnieć. Zdaniem organów podatkowych skutkuje to niemożnością dokonania zwrotu ze względu na brak uprawnionego podmiotu (podatnika).
W przywołanej sytuacji można uznać owo stanowisko za nieprawidłowe, gdyż dopóki istnieje rachunek bankowy zgłoszony przez podatnika (nawet jeśli jest to już nieistniejący podatnik), zwrot VAT na taki rachunek powinien być przez organy podatkowe dokonywany. Natomiast likwidacja takiego rachunku kończy możliwość dokonania zwrotu VAT wymienionym podmiotom, chyba że istnieje następca lub następcy podatkowi, którzy wstąpili w prawa i obowiązki zlikwidowanego podatnika.
2. Terminy zwrotu VAT w 2022 r.
Co do zasady, zwrot VAT przysługuje w terminie 60 dni (art. 87 ust. 2 ustawy o VAT). W przypadku korzystania ze zwrotu w tym terminie należy wpisać „1” (co oznacza „tak”) w polu P_ 57 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT.
Oprócz terminu standardowego przepisy VAT przewidują trzy szczególne terminy zwrotu VAT (przy czym dwa z tych terminów są nowościami roku 2022), tj. zwrot VAT w terminie:
- 15 dni od dnia złożenia deklaracji VAT lub korekty tej deklaracji – w tym terminie zwrot różnicy VAT mogą otrzymać tzw. podatnicy bezgotówkowi (art. 87 ust. 6d-6i ustawy o VAT), przy czym ze zwrotu w tym terminie korzystać można tylko w stosunku do zwrotów VAT powstałych w okresach rozliczeniowych przypadających od 1 stycznia 2022 r. (art. 77 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. poz. 2105 ze zm.),
- 25 dni od dnia złożenia rozliczenia – w tym terminie zwrot różnicy VAT otrzymać mogą podatnicy wykazujący w deklaracjach VAT przede wszystkim uregulowane faktury (zob. art. 87 ust. 6 ustawy o VAT) oraz podatnicy wykazujący różnicę VAT do zwrotu na rachunek VAT (art. 87 ust. 6a ustawy o VAT),
- 40 dni od dnia złożenia rozliczenia – w terminie tym zwrot różnicy VAT mogą otrzymać podatnicy wystawiający wyłącznie faktury ustrukturyzowane (art. 87 ust. 5b ustawy o VAT), przy czym ze zwrotu w tym terminie korzystać można tylko w stosunku do zwrotów VAT powstałych w okresach rozliczeniowych przypadających od 1 stycznia 2022 r. (art. 6 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. poz. 2076).
2.1. Zwrot VAT w terminie 15 dni
Z początkiem 2022 r. weszły w życie zmiany mające na celu popularyzację obrotu bezgotówkowego, w tym możliwość otrzymywania zwrotu VAT w terminie 15 dni, licząc od dnia, w którym upłynął termin złożenia deklaracji, lub od dnia złożenia korekty deklaracji (art. 87 ust. 6d ustawy o VAT). W przypadku korzystania ze zwrotu w tym terminie należy wpisać „1” (co oznacza „tak”) w polu P_540 części deklaracyjnej pliku JPK_V7M/JPK_V7K.
2.1.1. Warunki zwrotu różnicy VAT w terminie 15 dni
Ze zwrotu VAT w terminie 15 dni korzystać mogą podatnicy spełniający łącznie dziesięć wynikających z przepisów art. 87 ust. 6e ustawy o VAT warunków (zob. tabelę). Spełnienie tych warunków jest weryfikowane z wykorzystaniem zasobów teleinformatycznych Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (art. 87 ust. 6i ustawy o VAT).
Warunki zwrotu w terminie 15 dni
| Lp. | Warunek |
|---|---|
| 1 | w trzech poprzednich miesiącach lub w ostatnim kwartale udział procentowy łącznej wartości sprzedaży brutto zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących online w całkowitej wartości sprzedaży brutto był u podatnika nie niższy niż 80% |
| 2 | w trzech poprzednich miesiącach lub w ostatnim kwartale udział procentowy otrzymanych płatności zrealizowanych z wykorzystaniem instrumentów płatniczych z tytułu sprzedaży brutto zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących online, w stosunku do łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem zaewidencjonowanej przy zastosowaniu tych kas w danym okresie rozliczeniowym był nie niższy niż:
|
| 3 | przez poprzednie 12 miesięcy łączna wartość sprzedaży wraz z podatkiem, zaewidencjonowanej przez tego podatnika przy zastosowaniu kas rejestrujących online, za każdy okres rozliczeniowy była nie niższa niż 50 000 zł |
| 4 | wykazana przez podatnika kwota zwrotu nie przekracza dwukrotnej wysokości podatku wynikającego u tego podatnika ze sprzedaży zaewidencjonowanej w okresie rozliczeniowym przy zastosowaniu kas rejestrujących online |
| 5 | kwota podatku naliczonego lub różnicy podatku nierozliczona w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazana w deklaracji nie przekracza 3000 zł |
| 6 | podatnik złożył deklarację przed upływem terminu do jej złożenia (warunek nie dotyczy sytuacji, gdy zwrot wynika ze złożenia korekty deklaracji po upływie terminu do złożenia deklaracji) |
| 7 | podatnik przez kolejne 12 miesięcy poprzedzające bezpośrednio okres, w rozliczeniu, za który występuje z wnioskiem o zwrot, był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny |
| 8 | podatnik przez kolejne 12 miesięcy poprzedzające bezpośrednio okres, w rozliczeniu, za który występuje z wnioskiem o zwrot, składał za każdy okres rozliczeniowy deklaracje VAT w ramach pliku JPK_VAT |
| 9 | podatnik przez kolejne 12 miesięcy poprzedzające bezpośrednio okres, w rozliczeniu, za który występuje z wnioskiem o zwrot, prowadził ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu wyłącznie kas rejestrujących online |
| 10 | podatnik przez kolejne trzy miesiące poprzedzające bezpośrednio okres, w rozliczeniu, za który występuje z wnioskiem o zwrot, posiadał rachunek wskazany na tzw. białej liście |
2.1.2. Otrzymywanie płatności przy użyciu instrumentów płatniczych
Ze zwrotu różnicy VAT w terminie 15 dni korzystać mogą podatnicy spełniający określone przepisami warunki, w tym warunek odpowiednio wysokiego udziału otrzymanych płatności zrealizowanych z wykorzystaniem instrumentów płatniczych.
Definicja
Instrumentem płatniczym jest zindywidualizowane urządzenie lub uzgodniony przez użytkownika i dostawcę zbiór procedur, wykorzystywane przez użytkownika do złożenia zlecenia płatniczego (zob. art. 2 pkt 10 ustawy o usługach płatniczych), czyli do złożenia oświadczenia płatnika lub odbiorcy skierowanego do jego dostawcy zawierające polecenie wykonania transakcji płatniczej (zob. art. 2 pkt 36 ustawy o usługach płatniczych).
Warunek ten nie oznacza, że ze zwrotu VAT w terminie 15 dni mogą korzystać wyłącznie podatnicy posiadający terminale płatnicze. Płatnością z wykorzystaniem instrumentu płatniczego jest bowiem między innymi płatność dokonana przelewem. Przytoczona definicja instrumentu płatniczego – jak czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej wprowadzającej omawiane przepisy:
(…) jest bardzo szeroka i obejmuje wszelkie urządzenia czy też procedury umożliwiające płatnikowi złożenie zlecenia płatniczego (nie dotyczy to innych form płatności niż bezgotówkowe), bez wskazywania czy też rozróżniania konkretnych urządzeń, technologii itp. (…) Wydaje się więc, że zaproponowany kształt przepisu umożliwi objęcie wszelkich form rozliczeń bezgotówkowych, które na kasie mogłyby zostać zakwalifikowane w kategoriach „przelew”, „płatności mobilne”, „karta”, a więc zarówno płatności dokonywanych bez użycia terminala POS, za pomocą polecenia przelewu, kart płatniczych oraz aplikacji płatniczych, jak i transakcji inicjowanych na terminalu za pomocą karty lub innych instrumentów mobilnych (aplikacji płatniczych).
2.2. Zwrot VAT w terminie 25 dni na wskazany przez podatnika rachunek bankowy
Na podstawie art. 87 ust. 6 ustawy o VAT podatnikom przysługuje prawo do otrzymywania zwrotu różnicy VAT w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia. W przypadku korzystania ze zwrotu VAT w terminie 25 dni należy wpisać „1” (co oznacza „tak”) w polu P_56 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT.
2.2.1. Warunki zwrotu VAT w terminie 25 dni
Prawo do otrzymywania zwrotu VAT w terminie 25 dni na podstawie art. 87 ust. 6 ustawy o VAT przysługuje podatnikom, w których przypadku spełnionych jest łącznie sześć warunków.
Warunki skrócenia terminu zwrotu różnicy VAT do 25 dni
| Lp. | Warunki |
|---|---|
| 1 | kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji podatkowej wynikają wyłącznie z określonych przepisami faktur, dokumentów i czynności (z wyłączeniem kwoty podatku naliczonego lub różnicy podatku nierozliczonej w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazanej w deklaracji), tj. z:
|
| 2 | kwota podatku naliczonego lub różnicy podatku nierozliczona w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazana w deklaracji nie przekracza 3000 zł |
| 3 | podatnik złożył w urzędzie skarbowym, nie później niż w dniu złożenia deklaracji, potwierdzenie zapłaty należności w poz. 1 lit. a (tj. należności, które zostały w całości zapłacone za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju albo rachunku podatnika w SKOK, której jest członkiem, wskazanego w zgłoszeniu identyfikacyjnym) |
| 4 | podatnik przez kolejnych 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dany okres rozliczeniowy był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny |
| 5 | podatnik przez kolejnych 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dany okres rozliczeniowy składał deklaracje VAT, o których mowa w art. 99 ust. 1-3 ustawy o VAT |
| 6 | nie ma zastosowania art. 87 ust. 6c ustawy o VAT, według którego prawo do zwrotu nie przysługuje, gdy podatnik nie umożliwił płatności bezgotówkowych wbrew obowiązkowi (zob. 2.2.2 Pozbawienie prawa do zwrotu VAT w terminie 25 dni) |
2.2.2. Pozbawienie prawa do zwrotu VAT w terminie 25 dni
Od 1 stycznia 2022 r. na przedsiębiorców został nałożony obowiązek zapewnienia możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych (zob. pkt 2.1.2). Możliwość dokonania zapłaty przy użyciu takiego instrumentu powinna istnieć w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, w szczególności:
- w lokalu,
- poza lokalem przedsiębiorstwa,
- w pojeździe wykorzystywanym do świadczenia usług transportu pasażerskiego (art. 19a ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców).
Podatnicy naruszający obowiązek zapewnienia możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych nie mogą korzystać z dwóch przewidzianych przepisami VAT preferencji. Przede wszystkim nie mogą otrzymywać zwrotu VAT w skróconym do 25 dni terminie (art. 87 ust. 6c ustawy o VAT). Wyłączenie to obowiązuje w okresie rozliczeniowym, w którym naruszenie tego obowiązku zostało stwierdzone, oraz w sześciu kolejnych okresach rozliczeniowych.
| Przykład |
|---|
| W marcu 2022 r. zostanie stwierdzone, że podatnik składający deklaracje VAT za okresy miesięczne nie zapewnił możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego. W tej sytuacji podatnikowi nie będzie przysługiwało prawo do otrzymania zwrotu VAT w terminie 25 dni na podstawie art. 87 ust. 6c ustawy o VAT za miesiące od marca do września 2022 r. |
Konsekwencją stwierdzenia naruszenia wskazanego obowiązku jest również utrata prawa do składania deklaracji kwartalnych (art. 99 ust. 3a pkt 4 ustawy o VAT). Dlatego sześcioma kolejnymi okresami rozliczeniowymi wyłączenia stosowania art. 87 ust. 6 ustawy o VAT są zawsze miesiące. Natomiast pierwszym okresem rozliczeniowym stosowania tego wyłączenia jest czasem kwartał.
| Przykład |
|---|
W II kwartale 2022 r. stwierdzone zostanie, że podatnik składający deklaracje VAT za okresy kwartalne nie zapewnił możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego. Jeżeli nastąpi to:
|
| WAŻNE! |
|---|
Podatnicy naruszający obowiązek zapewnienia możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego:
|
2.3. Zwrot VAT w terminie 25 dni na rachunek VAT
Na podstawie art. 87 ust. 6a ustawy o VAT podatnicy mogą otrzymywać zwrot różnicy VAT w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia, na posiadany rachunek VAT. Uprawnienie to przysługuje bez konieczności spełnienia jakichkolwiek dodatkowych warunków. Jedyne, co jest konieczne, to wniosek podatnika zawarty w złożonej deklaracji VAT. W praktyce wniosek ten składany jest obecnie poprzez wpisanie „1” w polu P_55 części deklaracyjnej pliku JPK_V7M/JPK_V7K.
Zwrot na rachunek VAT dokonywany jest przez urząd skarbowy przy użyciu dedykowanego komunikatu przelewu. Z art. 87 ust. 6b ustawy o VAT wynika, że zamiast „zwykłych” danych komunikat ten wskazuje:
- kwotę odpowiadającą zwracanej różnicy podatku,
- okres rozliczeniowy, którego dotyczy wniosek o zwrot,
- numer VAT podatnika.
Prawo do korzystania ze zwrotu VAT w terminie 25 dni na rachunek VAT nie jest uzależnione od opłacania faktur z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności. W konsekwencji ze zwrotu tego korzystać mogą nawet podatnicy, którzy nie opłacili żadnej faktury z wykorzystaniem tego mechanizmu. Potwierdza to Ministerstwo Finansów, na którego stronach internetowych można przeczytać, że:
(…) aby wystąpić o zwrot na rachunek VAT, podatnik nie musi dokonywać płatności w MPP.
Z przepisów dotyczących zwrotu VAT na rachunek VAT nie wynika odpowiednie stosowanie przepisów art. 87 ust. 2 zdanie drugie i trzecie ustawy o VAT. Powoduje to, że wynikający z art. 87 ust. 6a ustawy o VAT termin zwrotu na rachunek VAT nie może zostać przez naczelnika urzędu skarbowego przedłużony (co potwierdza Ministerstwo Finansów – zob. przykładowo stanowiące odpowiedź na interpelację poselską nr 18899 pismo z 21 lutego 2018 r., sygn. PT8.054.12.2018.TXZ.83E).
2.4. Zwrot różnicy VAT w terminie 40 dni
Od 1 stycznia 2022 r. istnieje możliwość wystawiania tzw. faktur ustrukturyzowanych. Są to faktury wystawiane przy wykorzystaniu udostępnionego wzoru za pośrednictwem tzw. Krajowego Systemu e-Faktur.
Jedną z korzyści płynących z wystawiania faktur ustrukturyzowanych jest możliwość otrzymywania zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w skróconym do 40 dni terminie. Możliwość ta istnieje, jeżeli łącznie spełnionych jest pięć warunków (zob. tabelę). Spełnienie tych warunków jest weryfikowane z wykorzystaniem zasobów teleinformatycznych Szefa KAS (art. 87 ust. 5b-5d ustawy o VAT). Aby uzyskać taki zwrot, wpisujemy „1” w polu P_560 części deklaracyjnej JPK_VAT.
Warunki otrzymywania zwrotu różnicy VAT w terminie 40 dni
| Lp. | Warunki | Uwagi |
|---|---|---|
| 1 | podatnik wystawiał wyłącznie faktury ustrukturyzowane w celu udokumentowania:
|
prawa do uzyskania zwrotu w terminie 40 dni nie wyłącza wystawianie w danym okresie rozliczeniowym innych niż ustrukturyzowane faktur, jeżeli są to wyłącznie:
|
| 2 | kwota podatku naliczonego lub różnicy podatku nierozliczona w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazana w deklaracji nie przekracza 3000 zł | – |
| 3 | podatnik przez kolejnych 12 miesięcy poprzedzających bezpośrednio okres, w rozliczeniu, za który występuje z wnioskiem o zwrot, był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny | – |
| 4 | podatnik przez kolejnych 12 miesięcy poprzedzających bezpośrednio okres, w rozliczeniu, za który występuje z wnioskiem o zwrot, składał za każdy okres rozliczeniowy deklaracje VAT | – |
| 5 | podatnik przez kolejnych 12 miesięcy poprzedzających bezpośrednio okres, w rozliczeniu, za który występuje z wnioskiem o zwrot, posiadał rachunek rozliczeniowy lub imienny rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, zawarty w wykazie, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT (czyli wskazany na tzw. białej liście). | – |
3. Zwrot VAT w terminie 60 dni przysługujący podatnikom dokonującym dostawy towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju i niedokonującym sprzedaży opodatkowanej
Podatnikom dokonującym dostawy towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju i niedokonującym sprzedaży opodatkowanej przysługuje zwrot VAT w terminie 60 dni (art. 87 ust. 5 ustawy o VAT). Jest to jedyny przewidziany dla takich podatników termin zwrotu VAT. Tym podatnikom nie przysługuje prawo do otrzymywania zwrotu VAT w terminie 15, 25 lub 40 dni. W celu otrzymania zwrotu na tej podstawie podatnicy wpisują „1” w polu P_57 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT.
| WAŻNE! |
|---|
| Podatnikom dokonującym dostawy towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju i niedokonującym sprzedaży opodatkowanej przysługuje zwrot VAT w terminie 60 dni. Nie przysługuje im prawo do otrzymywania zwrotu VAT w terminie 15, 25 lub 40 dni. |
Zwrot w terminie 60 dni będzie przysługiwał także podatnikom, u których w danym okresie rozliczeniowym wystąpił:
- opodatkowany VAT import towarów lub
- opodatkowane VAT wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- obowiązek rozliczenia VAT w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia (na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o VAT).
Również bowiem takie czynności nie stanowią dla tych podatników sprzedaży w rozumieniu VAT.
4. Zwrot VAT przysługujący podatnikom niedokonującym czynności dających prawo do odliczenia
Podatnikom, którzy w danym okresie rozliczeniowym nie wykonali żadnej czynności opodatkowanej na terytorium kraju, jak również żadnej dostawy towarów lub świadczenia usługi, prawo do zwrotu VAT przysługuje na podstawie art. 87 ust. 5a ustawy o VAT. Zwrot ten co do zasady przysługuje w terminie 180 dni. Termin 180-dniowy może zostać skrócony na sporządzony na piśmie wniosek podatnika do 60 dni, jeśli podatnik złoży w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe.
| WAŻNE! |
|---|
| Podatnikom niedokonującym czynności dających prawo do odliczenia przysługuje zwrot w terminie 180 dni. Termin ten może zostać skrócony na wniosek podatnika do 60 dni, jeśli podatnik złoży w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe. |
Są to jedyne przewidziane dla takich podatników terminy zwrotu VAT. Zatem wskazanym podatnikom również nie przysługuje prawo do otrzymywania zwrotu VAT w terminie 15, 25 lub 40 dni.
W celu otrzymania zwrotu na omawianej podstawie podatnicy wpisują „1” w polu P_57 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT (w przypadku zwrotu w terminie 60 dni) lub w polu P_58 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT (w przypadku zwrotu w terminie 180 dni).
Zwrócić przy tym należy uwagę, że w art. 87 ust. 5a ustawy o VAT mowa jest o czynnościach opodatkowanych na terytorium kraju, a nie o sprzedaży opodatkowanej. Oznacza to, że przepis ten nie ma zastosowania np. do podatników, u których w danym okresie rozliczeniowym wystąpił opodatkowany import towarów czy opodatkowane wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.
5. Weryfikacja terminu zwrotu VAT
Wykazanie przez podatnika kwoty do zwrotu VAT rozpoczyna proces weryfikacji przez naczelnika urzędu skarbowego zasadności zwrotu. Weryfikacja ta co do zasady powinna się zakończyć przed upływem terminu zwrotu. Wybór czynności niezbędnych do przeprowadzenia tej weryfikacji należy do organu podatkowego, przy czym – jak czytamy w wyroku NSA z 18 grudnia 2015 r. (sygn. akt I FSK 2052/14):
(…) przy ustalaniu zakresu czynności niezbędnych do prawidłowej weryfikacji rozliczenia podatnika organ zobowiązany jest do wyboru takich działań, które umożliwią dokonanie takiej kontroli w prawidłowy sposób w możliwie najkrótszym czasie.
Zakres i charakter podejmowanych przez organ czynności, jakie są niezbędne dla zweryfikowania prawidłowości transakcji, z których podatnik wywodzi żądanie zwrotu VAT, zależy od okoliczności konkretnego przypadku, zwłaszcza od:
- rozmiaru prowadzonej działalności,
- ilości dokonywanych transakcji,
- liczby kontrahentów podatnika,
- okoliczności faktycznych uzasadniających podejrzenie popełnienia oszustwa (zob. wyroki NSA z 18 grudnia 2015 r., sygn. akt I FSK 2052/14, oraz z 14 lipca 2016 r., sygn. akt I FSK 341/15).
Weryfikacja zasadności zwrotu różnicy podatku może obejmować sprawdzenie rozliczenia podatnika, rozliczeń innych podmiotów biorących udział w obrocie towarami lub usługami, będących przedmiotem rozliczenia podatnika oraz sprawdzenie zgodności tych rozliczeń z faktycznym przebiegiem transakcji.
Dopiero po zakończeniu weryfikacji zasadności zwrotu podatnik nabywa prawo do dysponowania zwrotem podatku. Jak czytamy w wyroku NSA z 6 września 2016 r. (sygn. akt I FSK 252/15):
(…) zanim (…) kwota zwrotu podatku znajdzie się na rachunku bankowym podatnika, organ podatkowy może w postępowaniu wyjaśniającym ustalić i ocenić, że deklarowany zwrot jest uzasadniony (…). Podobne rozumowanie należy odnieść do realizacji przez organ podatkowy dyspozycji podatnika odnośnie zaliczenia zwrotu VAT wykazanego w deklaracji podatkowej na poczet zaległości podatkowej. Należy odróżnić bowiem prawo do zwrotu VAT wykazanego w deklaracji podatkowej od prawa do dysponowania rzeczonym zwrotem podatku przez podatnika.
6. Przedłużenie terminu zwrotu VAT
Nie zawsze organy podatkowe są w stanie zweryfikować zasadność zwrotu bezpośredniego przed upływem terminu zwrotu. Dlatego mają prawo do przedłużania terminu zwrotu do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika. Wyjątek stanowią kwoty wykazane do zwrotu na rachunek VAT. W tym zakresie organy podatkowe nie mogą przedłużać terminu zwrotu.
| WAŻNE! |
|---|
| Organy podatkowe nie mogą przedłużać terminu zwrotu VAT wykazanego na rachunek VAT. |
Z uprawnienia do przedłużania terminu zwrotu VAT organy podatkowe nie mogą jednak korzystać w sposób dowolny. Jak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 11 lutego 2015 r. (sygn. akt I FSK 2127/13):
(…) warunkiem, od którego uzależniona jest możliwość przedłużenia terminu zwrotu VAT, jest „wymóg dodatkowego zweryfikowania” zasadności zwrotu podatku VAT. Przy czym organ podatkowy podejmując decyzję, o tym czy zasadność zwrotu podatku rzeczywiście wymaga dodatkowego zweryfikowania w ramach jednej z procedur wskazanych w art. 87 ust. 2 ustawy o VAT, musi opierać się na odpowiednich przesłankach wynikających ze stanu faktycznego danej sprawy. Muszą zatem wystąpić okoliczności, które wskazują, że istnieje potrzeba dodatkowej weryfikacji rozliczenia podatnika (zasadności zwrotu). Nie chodzi jednak przy tym o przesłanki, które mają charakter konkretnych dowodów świadczących o nieprawidłowościach w rozliczeniu czy konkretnych zarzutów, które można postawić podatnikowi. Na tym etapie postępowania, organ decyduje bowiem wyłącznie o konieczności dalszego badania zasadności zwrotu, a nie o samej zasadności zwrotu. Nie chodzi więc o wykazanie, że zwrot jest niezasadny ani o wykazanie, że istnieją dowody przemawiające za niezasadnością zwrotu. Chodzi natomiast o wykazanie, że istnieją okoliczności przemawiające za potrzebą dodatkowej weryfikacji zasadności zwrotu podatku.
6.1. Postanowienie w sprawie przedłużenia zwrotu
W sprawie przedłużenia terminu zwrotu organy podatkowe – na podstawie art. 274b Ordynacji podatkowej – wydają postanowienie. Postanowienie to powinno wskazywać ścisłą datę przesunięcia terminu zwrotu (zob. wyrok NSA z 26 października 2017 r., sygn. akt I FSK 1347/17).
Postanowienie w sprawie przedłużenia zwrotu może być wydane, jeżeli nie upłynął jeszcze wybrany przez podatnika termin zwrotu VAT. Jeżeli przed upływem terminu zwrotu VAT nie zostało wydane postanowienie w sprawie przedłużenia tego terminu, organ podatkowy ma obowiązek przekazać kwotę zwrotu na rachunek bankowy podatnika, nawet jeżeli zasadność zwrotu budzi wątpliwości organu podatkowego (zob. wyrok NSA z 9 stycznia 2001 r., sygn. akt III SA 2803/99).
Co więcej, aby termin zwrotu VAT został skutecznie przedłużony, przed upływem terminu zwrotu VAT postanowienie w sprawie przedłużenia musi zostać podatnikowi skutecznie doręczone (zob. wyrok NSA z 23 kwietnia 2018 r.. sygn. akt I FSK 255/17, czy uchwałę NSA z 21 września 2020 r., sygn. akt I FPS 1/20). W przypadku doręczenia tego postanowienia po upływie wybranego przez podatnika terminu zwrotu VAT nie dochodzi do przedłużenia terminu zwrotu VAT.
| WAŻNE! |
|---|
| Aby skutecznie przedłużyć termin zwrotu VAT, organ podatkowy musi dostarczyć postanowienie przed upływem wybranego przed podatnika terminu zwrotu. |
Na postanowienie w sprawie przedłużenia zwrotu przysługuje zażalenie (art. 274b § 2 Ordynacji podatkowej). Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy postanowienie w sprawie przedłużenia zwrotu jest wydawane w trakcie czynności sprawdzających, jak i przypadków, gdy postanowienie w sprawie przedłużenia zwrotu jest wydawane w trakcie kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego (zob. uchwałę NSA z 24 października 2016 r., sygn. akt I FPS 2/16).
6.2. Doręczanie postanowień o przedłużeniu 15-dniowego terminu zwrotu VAT
Z początkiem 2022 r. została wprowadzona możliwość uzyskiwania zwrotu VAT w terminie 15 dni (zob. punkt 2.1. Zwrot VAT w terminie 15 dni). Ponieważ jest to wyjątkowo krótki termin, jednocześnie zostały dodane przepisy określające przyspieszony moment uznawania za doręczone postanowień o przedłużeniu terminu 15-dniowego zwrotu VAT oraz decyzji o odmowie dokonania zwrotu VAT w terminie 15 dni. Z dodanego art. 87 ust. 6j-6l ustawy o VAT wynika, że w razie nieodebrania takich postanowień i decyzji doręczenie uważa się za dokonane z upływem 4 dni od dnia:
- rozpoczęcia przechowywania pisma w placówce pocztowej lub w skrytce pocztowej (jeżeli na podstawie art. 150a Ordynacji podatkowej strona złożyła wniosek o dokonywanie doręczeń na wskazany przez nią adres skrytki pocztowej),
- złożenia pisma w urzędzie gminy (miasta),
- wpłynięcia tego postanowienia albo tej decyzji na adres do doręczeń elektronicznych.
6.3. Odsetki od niewypłaconego w terminie zwrotu
Jeżeli po przedłużeniu terminu zwrotu VAT na skutek przeprowadzonego postępowania okaże się, że zadeklarowany przez podatnika zwrot był zasadny, podatnikowi zostaje wypłacona należna kwota podatku wraz z odsetkami. Wypłata taka stanowi czynność techniczną niemającą znamion decyzji czy postanowienia. Odsetki te są naliczane w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia płatności podatku lub jego rozłożenia na raty (zob. art. 87 ust. 2 zdanie trzecie ustawy o VAT), a więc w wysokości 50% stawki odsetek za zwłokę (zob. art. 57 § 2 Ordynacji podatkowej).
7. Otrzymanie zwrotu VAT po złożeniu zabezpieczenia majątkowego
Przepisy umożliwiają podatnikom uzyskanie zwrotu bezpośredniego mimo przedłużenia przez naczelnika urzędu skarbowego terminu zwrotu na podstawie art. 87 ust. 2 zdanie drugie ustawy o VAT (zob. punkt 6. Przedłużenie terminu zwrotu VAT). Aby zwrot taki został dokonany, podatnik musi:
- wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego ze stosownym wnioskiem,
- złożyć jednocześnie zabezpieczenie majątkowe w kwocie odpowiadającej kwocie wnioskowanego zwrotu podatku (art. 87 ust. 2a ustawy o VAT).
W takim przypadku organ podatkowy dokonuje zwrotu VAT w terminie określonym w art. 87 ust. 2 ustawy o VAT (a więc w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia przez podatnika) lub 14 dni od dnia złożenia zabezpieczenia majątkowego (jeżeli wniosek wraz z zabezpieczeniem został złożony na 13 dni przed upływem 60-dniowego terminu lub później).
7.1. Formy zabezpieczenia majątkowego
Zabezpieczenie majątkowe w celu uzyskania zwrotu, którego termin został przedłużony, może zostać złożone w formie:
- gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej,
- poręczenia banku,
- weksla z poręczeniem wekslowym banku,
- czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku,
- papierów wartościowych na okaziciela o określonym terminie wykupu wyemitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski, bankowych papierów wartościowych i listów zastawnych o określonym terminie wykupu, wyemitowanych we własnym imieniu i na własny rachunek przez podmiot mogący być gwarantem lub poręczycielem zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.
Niekiedy zabezpieczenie majątkowe może mieć również formę weksla. Taka forma zabezpieczenia majątkowego jest dopuszczalna, jeżeli dotyczy zwrotu podatku w wysokości nie większej niż równowartość w złotych 1000 euro. Przeliczenia tej kwoty dokonuje się według średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy okresu rozliczeniowego, którego dotyczy zwrot podatku, w zaokrągleniu do pełnych złotych (art. 87 ust. 4b ustawy o VAT).
Do zabezpieczeń majątkowych stosuje się odpowiednio przepisy art. 33e-33g Ordynacji podatkowej. Oznacza to, że:
- gwarantem lub poręczycielem może być tylko osoba wpisana do wykazu gwarantów, o którym mowa w art. 52 ustawy – Prawo celne (art. 33e Ordynacji podatkowej),
- podatnik może dowolnie wybrać formę lub formy zabezpieczenia (art. 33f § 1 Ordynacji podatkowej),
- w przypadku przyjęcia zabezpieczenia podatnik może wystąpić o przedłużenie terminu przyjętego zabezpieczenia (art. 33f § 2 Ordynacji podatkowej),
- w sprawie przyjęcia zabezpieczenia lub przedłużenia terminu przyjętego zabezpieczenia naczelnicy urzędów skarbowych wydają postanowienia, na które podatnikom przysługuje zażalenie (art. 33g Ordynacji podatkowej).
7.2. Odmowa przyjęcia zabezpieczenia majątkowego
W dwóch przypadkach organ podatkowy (naczelnik urzędu skarbowego) odmawia – w formie postanowienia, na które podatnikowi przysługuje zażalenie – przyjęcia zabezpieczenia i nie dokonuje zwrotu do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika. Jest tak – jak wynika z art. 87 ust. 4d ustawy o VAT – jeżeli stwierdzi, że złożone zabezpieczenie:
- nie zapewni pokrycia w całości wypłacanej kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym,
- nie zapewni w sposób pełny pokrycia w terminie wypłacanej kwoty zwrotu – w przypadku zabezpieczenia z określonym terminem ważności.
Wskazane dwa przypadki są jedynymi, w których organ podatkowy może odmówić przyjęcia zabezpieczenia majątkowego. Należy uznać, że w żadnych innych okolicznościach nie ma ku takiej odmowie podstaw.
7.3. Zwolnienie zabezpieczenia
Zabezpieczenie majątkowe co do zasady jest zwalniane przez organ podatkowy w dniu następującym po dniu zakończenia przez organ podatkowy weryfikacji rozliczenia podatnika (art. 87 ust. 4e pkt 1 ustawy o VAT). Nie dotyczy to sytuacji, gdy zabezpieczenie majątkowe zostało złożone w związku ze skróceniem terminu zwrotu podatku naliczonego podatnikowi, który nie wykonał w okresie rozliczeniowym czynności opodatkowanych na terytorium kraju ani dających prawo do odliczenia czynności poza terytorium kraju (art. 87 ust. 5a ustawy o VAT). W takich przypadkach zabezpieczenie majątkowe jest zwalniane w dniu następującym po dniu, w którym upłynęło 180 dni od dnia złożenia deklaracji podatkowej z wykazaną kwotą zwrotu podatku (art. 87 ust. 4e pkt 2 ustawy o VAT).
| WAŻNE! |
|---|
| Zabezpieczenie majątkowe, co do zasady, jest zwalniane przez organ podatkowy w dniu następującym po dniu zakończenia przez ten organ weryfikacji rozliczenia podatnika. |
Nie zawsze zakończenie weryfikacji przez organ podatkowy albo upływ 180 dni od dnia złożenia deklaracji podatkowej skutkuje zwolnieniem zabezpieczenia majątkowego. Niekiedy – jak wynika z przepisów art. 87 ust. 4f ustawy o VAT – organy podatkowe nie dokonują jednak zwolnienia zabezpieczenia majątkowego. Jest tak w przypadku:
- wszczęcia, zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej:
- a) postępowania podatkowego w zakresie rozliczenia, którego dotyczy zabezpieczenie – do czasu zakończenia tego postępowania, lub
- b) kontroli podatkowej w zakresie rozliczenia, którego dotyczy zabezpieczenie – do upływu terminu trzech miesięcy od dnia zakończenia kontroli, jeżeli w tym terminie nie wszczęto postępowania podatkowego;
- wszczęcia kontroli celno-skarbowej prowadzonej na podstawie przepisów ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie rozliczenia, którego dotyczy zabezpieczenie – do czasu zakończenia tej kontroli, z tym że w przypadku przekształcenia kontroli celno-skarbowej w postępowanie podatkowe w zakresie rozliczenia, którego dotyczy zabezpieczenie, zwrotu zabezpieczenia nie dokonuje się do czasu zakończenia tego postępowania;
- stwierdzenia, że podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego nienależną, lub wyższą od kwoty należnej i ją otrzymał – do czasu uregulowania powstałej zaległości podatkowej.
8. Zwrot na rachunek kredytodawcy
Co do zasady zwrot VAT jest dokonywany na rachunek podatnika (tj. na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazane w zgłoszeniu identyfikacyjnym). Istnieje jednak możliwość wskazania przez podatnika jako właściwego do dokonania zwrotu VAT rachunku innego banku mającego siedzibę na terytorium kraju lub rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (SKOK-u). Wybór taki jest możliwy, jeżeli zwrot stanowi zabezpieczenie kredytu udzielonego podatnikowi przez ten bank lub SKOK (np. kredytu pod zwrot VAT).
Aby wybór taki był możliwy, konieczne jest złożenie przez podatnika naczelnikowi urzędu skarbowego nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez bank lub SKOK udzielające kredytu, do przekazania tego zwrotu. Upoważnienie takie – jeżeli ma być uwzględnione przez naczelnika urzędu skarbowego – musi zostać złożone w terminie do złożenia deklaracji podatkowej (art. 87 ust. 2 ustawy o VAT).
Upoważnienie organu podatkowego potwierdzone przez bank lub SKOK udzielające kredytu
| Nieodwołalne upoważnienie organu podatkowego, potwierdzone przez bank lub SKOK udzielające kredytu, do przekazania zwrotu powinno zawierać: | |
|---|---|
| 1. | datę wystawienia |
| 2. | imię i nazwisko lub nazwę podatnika, nazwę banku lub SKOK-u udzielających kredytu oraz ich adresy |
| 3. | numery identyfikacji podatkowej podatnika i banku lub SKOK-u |
| 4. | rachunek banku lub SKOK-u, na który ma być przekazany zwrot |
| 5. | wskazanie deklaracji podatkowej, której dotyczy upoważnienie |
| 6. | wskazanie kwoty zwrotu podatku, która ma być przekazana jako zabezpieczenie kredytu |
| 7. | podpis podatnika |
Podkreślić przy tym należy, że omawiane przepisy mają zastosowanie wyłącznie w przypadkach, gdy zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym stanowi zabezpieczenie kredytu udzielonego przez ten bank lub SKOK. Nie mają one zastosowania w przypadku zaciągania przez podatników pożyczek (w tym pożyczek udzielanych przez banki i SKOK-i).
9. Zaliczanie kwot zwrotu na poczet należności
Kwota zwrotu VAT – o ile zwrot jest zasadny – podlega zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę oraz bieżących zobowiązań podatkowych. W razie ich braku podlega zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie kwoty zwrotu w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych (art. 76b w zw. z art. 76 § 1 Ordynacji podatkowej). W celu złożenia wniosku o zaliczenie zwrotu VAT na poczet przyszłych zobowiązań podatnicy:
- wpisują „1” w polu P_59 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT,
- wskazują wysokość zwrotu VAT do zaliczenia na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych w polu P_60 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT,
- wskazują w polu P_61 części deklaracyjnej pliku JPK_VAT rodzaj przyszłego zobowiązania podatkowego, na którego poczet ma zostać zaliczony zwrot VAT.
Kwoty zwrotu VAT podlegają zaliczeniu wyłącznie na poczet własnych zaległości i zobowiązań podatkowych podatników. Jak orzekł NSA w wyroku z 11 maja 2011 r. (sygn. akt II FSK 23/10):
(…) prawo do zwrotu różnicy podatku w podatku od towarów i usług na rachunek bankowy podatnika, o którym mowa w art. 87 ust. 1 ustawy (…), nie może zostać zrealizowane poprzez zaliczenie, na podstawie art. 76b [obecnie art. 76b § 1] w zw. z art. 76a § 1 i art. 76 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (…), niewykonanego – zgodnie z art. 87 ust. 2 pierwszej z wymienionych ustaw, zwrotu podatku na poczet zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych innego podatnika.
Ponadto nie mogą być to zaległości lub zobowiązania podatkowe, do których określenia czy ustalenia właściwe są jednostki samorządu terytorialnego. Jak czytamy w uchwale NSA z 27 marca 2017 r. (sygn. akt I FPS 9/16):
(…) artykuł 76 § 1 w związku z art. 76b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (…) nie daje podstawy do zaliczenia przez naczelnika urzędu skarbowego nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w podatku od towarów i usług na poczet zobowiązań podatkowych, do których określenia czy ustalenia właściwy jest organ jednostki samorządu terytorialnego.
10. Zwrot VAT na podstawie przepisów wykonawczych
Oprócz zwrotu na podstawie przepisów ustawy o VAT szczególne przypadki zwrotu określają przepisy rozporządzenia w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług.
Szczególne przypadki zwrotu określone przepisami wykonawczymi
| Szczególne przypadki zwrotu VAT, określone rozporządzeniem w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług, dotyczą: | |
|---|---|
| 1. | zasad zwrotu podatku zapłaconego od importu towarów przysługującego podatnikom, którzy dokonali wywozu towarów z terytorium Polski poza terytorium Unii Europejskiej w związku z ich reklamacją (§ 5 rozporządzenia); w tych przypadkach zwrot dokonywany jest w terminie 45 do od dnia otrzymania wniosku o zwrot (§ 5 ust. 7 rozporządzenia) |
| 2. | zasad zwrotu podatku przysługującego instytucjom lub organom Unii Europejskiej, posiadającym siedzibę lub przedstawicielstwo na terytorium kraju, z tytułu nabycia towarów i usług do celów służbowych tych instytucji (§ 6 i 7 rozporządzenia); w takich przypadkach zwrot jest dokonywany w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku przez instytucję lub organ Unii Europejskiej (§ 7 ust. 5 rozporządzenia) |
| 3. | zasad zwrotu podatku przysługującego członkom personelu Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex) (§ 6a i § 7a rozporządzenia); w takich przypadkach zwrot jest dokonywany w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku przez uprawnioną osobę (§ 7a ust. 4 w zw. z § 7 ust. 5 rozporządzenia) |
| 4. | przypadków, w których kwota podatku naliczonego może być zwrócona jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług finansowanych ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej oraz warunki i tryb dokonywania tego zwrotu (§ 8-12 rozporządzenia); w takich przypadkach zwrot podatku następuje w terminie 60 dni od dnia złożenia wniosku (§ 12 ust. 1 rozporządzenia) |
| 5. | zasad zwrotu przysługującego Komisji Europejskiej, agencji lub organom utworzonym przez UE, posiadającym siedzibę lub przedstawicielstwo na terytorium kraju, z tytułu nabycia przez te podmioty towarów lub usług w ramach wykonywania zadań powierzonych im na mocy prawa UE w celu reagowania na pandemię COVID-19 (§ 6b rozporządzenia); w takich przypadkach zwrot przysługuje w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku (§ 7b rozporządzenia) |
Ponadto przepisy wykonawcze przewidują możliwość uzyskania zwrotu podatku przez:
- podatników zagranicznych – w tym wypadku termin zwrotu wynosi, co do zasady 10 dni roboczych od dnia wydania decyzji, którą należy zasadniczo wydać w terminie 4 miesiących od dnia otrzymania wniosku wraz ze wszystkimi dokumentami (§ 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 października 2021 r. w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom – Dz.U. z 2021 r. poz. 1982); termin ten może być dłuższy w przypadku wystąpienia przez organ podatkowy z żądaniem dostarczenia dodatkowych informacji lub dalszych dodatkowych informacji (§ 9 ust. 5 powyższego rozporządzenia);
- siły zbrojne, wielonarodowe kwatery i dowództwa oraz ich personel cywilny – w tym wypadku termin zwrotu wynosi – zależnie od konkretnego przypadku – 30 dni od dnia otrzymania wniosku (§ 11 rozporządzenia Ministra Finansów z 22 grudnia 2011 r. w sprawie przypadków i trybu zwrotu podatku od towarów i usług siłom zbrojnym, wielonarodowym kwaterom i dowództwom oraz ich personelowi cywilnemu – j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1753) lub 90 dni od dnia otrzymania wniosku o zwrot wraz z wymaganymi dokumentami (§ 5 ust. 1 ww. rozporządzenia);
- przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne, członków personelu tych przedstawicielstw i urzędów, a także inne osoby zrównane z nimi na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych – w tym wypadku termin zwrotu wynosi 30 dni od dnia otrzymania wniosku (§ 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 29 września 2005 r. w sprawie przypadków i trybu zwrotu podatku od towarów i usług przedstawicielstwom dyplomatycznym, urzędom konsularnym, członkom personelu tych przedstawicielstw i urzędów, a także innym osobom zrównanym z nimi na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych – Dz.U. Nr 193, poz. 1618).
Podsumowanie
- Jednym z dwóch sposobów dysponowania nadwyżką podatku naliczonego nad należnym jest wykazanie kwoty nadwyżki do zwrotu na rachunek bankowy. Jest to tzw. zwrot bezpośredni, którego zasady udzielania uległy zmianą od rozliczenia za styczeń albo I kwartał 2022 r.
- Oprócz terminu standardowego (60 dni) przepisy VAT przewidują obecnie trzy szczególne terminy zwrotu VAT, tj. zwrot VAT w terminie: 15, 25 i 40 dni od dnia złożenia deklaracji VAT lub korekty tej deklaracji.
- Nowością roku 2022 r. jest tzw. szybki zwrot w terminie 15 dni i zwrot w terminie 40 dni.
- Szybki zwrot w terminie 15 dni od dnia złożenia rozliczenia lub korekty mogą otrzymać tzw. podatnicy bezgotówkowi. Przy czym ze zwrotu w tym terminie korzystać można tylko w stosunku do zwrotów VAT powstałych w okresach rozliczeniowych przypadających od 1 stycznia 2022 r. Zwrotu w terminie 15 dni nie uzyska podatnik, który nie ewidencjonuje obrotu na kasie online.
- O zwrot w terminie 40 dni od dnia złożenia rozliczenia mogą się starać podatnicy wystawiający wyłącznie faktury ustrukturyzowane. Podobnie jak w przypadku tzw. szybkich zwrotów ze zwrotu w terminie 40 dni można korzystać tylko w stosunku do zwrotów VAT powstałych w okresach rozliczeniowych przypadających od 1 stycznia 2022 r.
- Z początkiem 2022 r. na przedsiębiorców ewidencjonujących obrót na kasie fiskalnej został nałożony obowiązek zapewnienia możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego. Podatnicy naruszający ten obowiązek nie otrzymają zwrotu VAT w skróconym do 25 dni terminie i tracą prawo do składania deklaracji kwartalnych.
Podstawa prawna:
- art. 87 oraz art. 146k ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.)
- § 5-11 rozporządzenia Ministra Finansów z 16 grudnia 2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług – (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 80 ze zm.
Ostatnie artykuły dotyczące podatków:
Przedsiębiorcy mogą już przejść z ryczałtu na skalę podatkową
Polski Ład – najważniejsze zmiany w ramach pakietu naprawczego
Ostatnie artykuły dotyczące prowadzenia działalności:
Składka zdrowotna – ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
