Sąd administracyjny może na wniosek skarżącego wstrzymać wykonanie decyzji organu podatkowego w całości lub w części. Wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji zależy od oceny dokonanej przez sąd administracyjny, czy w przedstawionym stanie faktycznym przez skarżącego zachodzą przesłanki uzasadniające wydanie takiego rozstrzygnięcia. Z praktyki orzeczniczej wynika, że ryzyka związane z utratą płynności finansowej przedsiębiorstwa, ogłoszeniem upadłości podatnika oraz zwolnieniem pracowników przemawiają za wstrzymaniem wykonania decyzji organu podatkowego przez sąd administracyjny.
Założenia proceduralne
Ustawodawca uregulował kwestie dotyczące wstrzymania wykonania aktu, bądź czynności w art. 61 § 1-6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 329 ze zm., dalej: P.p.s.a).
Zgodnie z art. 61 § 1 P.p.s.a, wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności. W konsekwencji wniesienie skargi do sądu administracyjnego nie spowoduje wstrzymania jej wykonania. Wówczas jedną z możliwości działania podatnika jest równoległe złożenie wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji w całości lub części.
Stosownie do art. 61 § 3 P.p.s.a, po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w § 1, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ nie pozbawia skarżącego złożenia wniosku do sądu. Dotyczy to także aktów wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach tej samej sprawy.
Uwaga!
| Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności wymaga złożenia wniosku przez podatnika. |
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 29.06.2021 r., (II GZ 209/21) wskazał, że: „W sprawach, w których rozstrzygane są kwestie wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji, ciężar dowodzenia okoliczności wskazanych w art. 61 § 3 ustawy z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.) zdecydowanie przesuwa się na stronę wnioskującą, gdyż tylko ona posiada w tym zakresie stosowną wiedzę. Aby wniosek mógł być rozpatrzony pozytywnie, strona musi go poprzeć stosownymi twierdzeniami i dokumentami na okoliczność spełnienia ustawowych przesłanek wstrzymania wykonania decyzji. Konieczne jest zatem wykazanie we wniosku szczegółowych przyczyn uzasadniających możliwość wystąpienia sytuacji, która spowoduje zajście choćby jednej z przesłanek wymienionych w art. 61 § 3.”
Uwaga!
| To na skarżącym ciąży obowiązek wykazania, że zachodzą przesłanki uzasadniające wstrzymanie aktu lub czynności i poparcie tego w miarę możliwości odpowiednimi dokumentami. |
Ustawodawca w treści art. 61 § 3 P.p.s.a wskazał jedynie, że sąd administracyjny może wstrzymać wykonanie aktu lub czynności, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Prawodawca zarysował jedynie pewne ogólne ramy w przestrzeni, których to sąd administracyjny bada czy zachodzą powyższe przesłanki uzasadniające wstrzymanie wykonania aktu lub czynności.
Z jednej strony przyjęte rozwiązanie legislacyjne jest odpowiednie, bowiem stanowi elastyczny instrument pozwalający na ochronę interesów podatnika w przedstawionym stanie faktycznym. Jednakże z drugiej strony brak ścisłych kryteriów normatywnych uzależnia przyznanie tzw. ochrony tymczasowej w trybie art. 61 § 3 P.p.s.a od przedstawionego stanu faktycznego oraz finalnie oceny dokonanej przez sąd administracyjny.
Nie jest możliwym zatem stworzenie pewnego zamkniętego katalogu stanów faktycznych uzasadniających wstrzymanie wykonania decyzji organu podatkowego przez sąd administracyjny. Bazując na dotychczasowym orzecznictwie, możliwym jest zrekonstruowanie pewnych stanów faktycznych, które doprowadziły sąd administracyjny stwierdzenia, że zachodzą przesłanki uzasadniające wstrzymanie wykonania decyzji.
Czytaj dalej.