Wdrożenie do polskich przepisów pakietu VAT e-commerce

Z dniem 01.07.2021 r. resort finansów planuje wdrożyć do polskich przepisów tzw. pakiet VAT e-commerce. Zmiany mają na celu m.in. ułatwienie podatnikom dokonywania rozliczeń na gruncie VAT w transakcjach dokonywanych wobec konsumentów w wielu krajach UE. Zaledwie kilka dni temu do sejmu wpłynął Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, którego celem głównym jest dostosowania polskiego prawa do przepisów Unii Europejskiej dotyczących tzw. Pakietu VAT e-commerce; uszczelnienia VAT i pokonania barier w transgranicznym handlu elektronicznym pomiędzy przedsiębiorcami i konsumentami.

Obecnie podatnicy, jeśli chcą dokonać sprzedaży towarów do innego kraju mają do czynienia z tzw. sprzedażą wysyłkową. Oznacza to, że do pewnego progu mogą wykazywać sprzedaż w deklaracji krajowej i opodatkować w kraju swojej siedziby. Progi w zależności od kraju wynoszą od 35 000 do 100 000 euro.

Jeśli podatnik przekroczy ten próg musi zarejestrować się dla celów VAT w kraju, do którego sprzedaż przekroczyła próg. Jest to dla niego zatem problem nie tylko formalny, ale często organizacyjno-finansowy.

1. Zwiększenie obowiązków dla podatników prowadzących tzw. interfejsy elektroniczne

Planuje się dodanie art. 7a do ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.; dalej: u.p.t.u.), który brzmieć będzie:

„W przypadku gdy podatnik ułatwia, poprzez użycie interfejsu elektronicznego, takiego jak platforma, platforma handlowa, portal lub podobne środki, zwanego dalej „interfejsem elektronicznym”, sprzedaż na odległość towarów importowanych w przesyłkach o wartości rzeczywistej nieprzekraczającej kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 150 euro, uznaje się, że podatnik ten samodzielnie otrzymał i dokonał dostawy tych towarów”.

Podobnie będzie w sytuacji, kiedy mamy do czynienia, gdy podatnik ułatwia poprzez użycie interfejsu elektronicznego, dokonanie na terytorium Unii Europejskiej przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej:

1. wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, lub
2. dostawy towarów na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem.

Zatem kumulatywnie spełnić należy warunki:

• nieposiadanie przez dostawcę bazowego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium UE (w tym Polski),
• dokonywanie dostawy bazowej na rzecz podmiotu, co do zasady, niebędącego podatnikiem VAT (w przypadku WSTO nabywcą towarów może być w pewnych przypadkach podmiot posiadający status podatnika VAT),
• dostawa bazowa ma miejsce na terytorium UE (będące jej przedmiotem towary zostały uprzednio dopuszczone do swobodnego obrotu w UE

Co to oznacza w praktyce?

Uważa się, iż istnieje coraz więcej podmiotów prowadzących działalność polegającą na umożliwianiu za pośrednictwem tzw. interfejsów elektronicznych tj. platform handlowych, portali sprzedawanie towarów na odległość. Planuje się przerzucenie obowiązku poboru i zapłaty VAT od transakcji dokonywanych za pośrednictwem platform na podmioty prowadzące te platformy.

Jak należy rozumieć określenie „ułatwia” w stosunku do interfejsów elektronicznych?

Pojęcie „ułatwia” należy rozumieć jako korzystanie z interfejsu elektronicznego w celu umożliwienia nawiązania kontaktu pomiędzy nabywcą lub usługodawcą a dostawcą, który oferuje towary lub usługi na sprzedaż poprzez interfejs elektroniczny, co skutkuje dostawą towarów lub świadczeniem usług poprzez ten interfejs. Jednocześnie nie oznacza to dostawy towarów lub świadczenia usług, jeżeli spełnione są wszystkie następujące warunki:

• podatnik ten nie określa, bezpośrednio ani pośrednio, żadnych warunków, na których dokonywane są dostawa towarów lub świadczenie usług;
• podatnik ten nie bierze, bezpośrednio ani pośrednio, udziału w zatwierdzaniu obciążenia nabywcy lub usługobiorcy w związku z dokonywaną płatnością;
• podatnik ten nie bierze, bezpośrednio ani pośrednio, udziału w procesie zamawiania lub dostarczania towarów lub w świadczeniu usług.

Jakie dodatkowe obowiązki będą mieli podatnicy prowadzący interfejsy elektroniczne?

Jak wskazuje projektowany art. 109b u.p.t.u., podatnik ułatwiający poprzez użycie interfejsu elektronicznego dokonanie na terytorium Unii Europejskiej:

1. sprzedaży na odległość towarów importowanych, innej niż dostawa towarów w ramach towarów importowanych o wartości nieprzekraczającej 150 euro;
2. wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość lub dostawy towarów na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem, innych niż dostawy towarów w ramach WSTO;
3. świadczenia usług na rzecz podmiotu niebędącego podatnikiem innego niż świadczenie usług, w przypadku których przyjmuje się, że podatnik uczestniczący w świadczeniu tych usług działa w imieniu własnym.

– jest obowiązany prowadzić ewidencję tych czynności w postaci elektronicznej i udostępniać organom podatkowym w ciągu 14 dni od dnia żądania.

2. Usunięcie pojęcia sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju i na terytorium kraju.

Z uwagi na fakt, że dyrektywa unijna wprowadza definicję WSTO, zasadne jest wykreślenie obecnych definicji sprzedaży wysyłkowej, dzielących ją na sprzedaż z i na terytorium kraju oraz wprowadzenie nowej definicji WSTO.

3. Stworzenie pojęcia WSTO tj. wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość.

Jak wskazuje projektowana zmiana, przez WSTO rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych przez dostawcę lub na jego rzecz, w tym wtedy, gdy dostawca uczestniczy pośrednio w transporcie lub wysyłce towarów, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium państwa członkowskiego zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy, który jest:

1. podatnikiem podatku od towarów i usług lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od towarów i usług, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 9, lub
2. podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów odpowiadającego wewnątrzwspólnotowemu nabyciu towarów, o którym mowa w art. 9, lub
3. każdym innym podmiotem niebędącym podatnikiem.

Wyłączenia, tj. kiedy nie mamy do czynienia z WSTO?

Z WSTO nie będziemy mieli do czynienia, jeśli dostarczane przez podatników towary są nowymi środkami transportu lub towarami, które są instalowane czy też montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego.

Jaki jest próg dla WSTO?

W chwili obecnej mamy limit w stosunku do sprzedaży wysyłkowej. W znowelizowanych przepisach, do celów WSTO zostanie wprowadzony jednolity limit dla całej UE, dla podatników dokonujących dostawy towarów w ramach WSTO oraz świadczących usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze lub usługi świadczone drogą elektroniczną wynoszący 10 000 euro.

Istotne jest również to, że, jeżeli podatnik zdecyduje się zarejestrować na potrzeby procedury unijnej musi deklarować i płacić VAT w ramach OSS, dla wszystkich usług lub dostaw mogących być przedmiotem tej procedury. Tym samym nie może on deklarować i rozliczać ich wybiórczo, tzn. część w deklaracji VAT właściwej dla OSS, a część w krajowych deklaracjach podatkowych państw członkowskich konsumpcji.

Polska spółka produkuje fotele biurowe, które sprzedaje konsumentom z różnych państw UE. Roczna sprzedaż np. dla Austrii wynosi 100 000 euro a dla Francji 20 000 euro. Podatnik w Austrii rejestruje się dla celów VAT i tam wykazuje w deklaracji sprzedaż dla austriackich konsumentów, z kolei dla Francji chciałby skorzystać z OSS. W takiej sytuacji nie będzie możliwe skorzystanie wybiórcze z OSS. Podatnik musi w ramach OSS dokonywać rozliczeń dla wszystkich usług lub dostaw mogących być przedmiotem tej procedury.

Czy podatnicy spoza UE również będą mogli korzystać z procedury OSS?

W ramach tzw. procedury nieunijnej mogą korzystać wyłącznie podatnicy niemający siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium UE. Należy jednak podkreślić, że jeżeli tego typu podmioty są jedynie zarejestrowane dla celów VAT w państwie/państwach członkowskich lub są zobowiązane do takiej rejestracji, przykładowo z uwagi na świadczenie przez nich usług, innych niż usługi B2C, mogą oni korzystać z procedury nieunijnej.

Wprowadzane przepisy rozszerzają zakres procedury nieunijnej, przewidzianej dla podatników niemających siedziby w UE, na określone usługi świadczone przez nich na rzecz osób niebędących podatnikami w UE. Zatem 01.07.2021 r. r. podatnicy, niemający siedziby w UE, świadczący usługi na rzecz konsumentów w UE, nie muszą rejestrować się do celów VAT we wszystkich państwach członkowskich, w których świadczone są te usługi.

4. Stworzenie pojęcia SOTI tj. sprzedaży na odległość towarów importowanych z państw trzecich.

Przez SOTI rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych przez dostawcę lub na jego rzecz, w tym wtedy, gdy dostawca uczestniczy pośrednio w transporcie lub wysyłce towarów, z terytorium państwa trzeciego do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego, który jest:

1. podatnikiem podatku od towarów i usług lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od towarów i usług, niemającym obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 9, lub
2. podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, niemającym obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów odpowiadającego wewnątrzwspólnotowemu nabyciu towarów, o którym mowa w art. 9, lub
3. każdą inną osobą niebędącą podatnikiem.

Dostarczane towary nie mogą być nowymi środkami transportu ani towarami, o których mowa w art. 22 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u. tj. montowanymi lub instalowanymi.

Zatem SOTI, w dużym uproszczeniu, ma miejsce wtedy, kiedy podatnicy dokonują sprzedaży towarów konsumentom.

5. Stworzenie instytucji OSS.

Obecnie obowiązujące przepisy dotyczące MOSS umożliwiają podatnikom rozliczenie VAT należnego z tytułu świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz świadczonych drogą elektroniczną na rzecz konsumentów w państwach członkowskich, w których nie mają oni, co do zasady, siedziby działalności gospodarczej, za pośrednictwem państwa członkowskiego identyfikacji. MOSS stanowi więc obecnie środek upraszczający rozliczenia, ale jedynie w odniesieniu do niektórych usług.

Stworzenie instytucji OSS ma być wzorowane na instytucji MOSS, która zostanie tym samym zlikwidowana, a sama instytucja OSS zostanie poszerzona w swoim zakresie.

Na czym polegać będzie OSS?

One Stop Shop, tzw. „OSS” będzie dotyczyć:

• usług świadczonych na rzecz konsumentów, których miejsce świadczenia uregulowane zostało w sposób szczególny, tj. których miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego konsumpcji,
• wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość,
• niektórych dostaw towarów w państwie członkowskim, dokonywanych przez interfejsy elektroniczne ułatwiające te dostawy.

Jakie ułatwienia będą mieli podatnicy rozliczający WSTO?

• możliwość elektronicznej rejestracji dla celów VAT w jednym państwie członkowskim;
• deklarowanie i płacenie należnego VAT w ramach jednej elektronicznej kwartalnej deklaracji;
• współpraca z administracją podatkową państwa członkowskiego siedziby działalności gospodarczej, nawet jeśli dokonywane dostawy/świadczenie usług mają charakter transgraniczny.

6. Likwidacja zwolnienia z VAT towarów importowanych do wartości 22 euro.

Obecnie przesyłki dostarczane bezpośrednio konsumentom o wartości poniżej 10/22 EUR mogą korzystać ze zwolnienia z VAT tzn. są dostarczane bez VAT bezpośrednio konsumentom w UE. Powyższe związane było z tym, aby organy nie miały nadmiaru obowiązków związanych z odprawą celną towarów o niskiej wartości.

Jednak, jak uzasadnia MF, wraz z rozwojem handlu elektronicznego przekształciło się to w kosztowną i rosnącą ulgę podatkową z korzyścią dla sprzedawców spoza UE, powodującą przeniesienie przedsiębiorstw z UE do państw trzecich lub terytoriów trzecich. W związku z planowanymi zmianami zostanie zniesione zwolnienie z VAT przesyłek importowanych o wartości poniżej 22 euro.

Jednocześnie jednak zostanie wprowadzone zwolnienie z VAT dla importu towarów w przesyłkach o wartości nieprzekraczającej 150 euro, uzależniające jego zastosowanie od zadeklarowania VAT w ramach IOSS, w ramach zmiany 7 (opisanej poniżej).

7. Sprzedaż na rzecz konsumentów w UE towarów importowanych z państw trzecich w przesyłkach o rzeczywistej wartości nieprzekraczającej 150 euro, procedura IOSS.

Nowy IOSS to procedura szczególna, która pozwala na rozliczenie VAT należnego z tytułu SOTI, tj. sprzedaży na odległość towarów importowanych z państw trzecich, państwu członkowskiemu konsumpcji, za pośrednictwem państwa członkowskiego identyfikacji.

Kto może stosować procedurę IOSS?

1. Sprzedawcy, którzy mają już siedzibę w UE, i dokonują sprzedaży towarów o niskiej wartości z państwa trzeciego konsumentowi w UE,
2. Sprzedawcy niemający siedziby w UE, sprzedający towary o niskiej wartości z państwa trzeciego konsumentowi w UE – będą zobowiązani korzystać z IOSS, w następujący sposób:
   • wyznaczą pośrednika z siedzibą w UE;
   • bezpośrednio, jeśli mają siedzibę w kraju trzecim, z którym UE zawarła porozumienie o wzajemnej pomocy w sprawie VAT, o ile prowadzą sprzedaż towarów z tego państwa trzeciego,
   • poprzez interfejsy elektroniczne ułatwiające SOTI o niskiej wartości tj. do 150 euro. Jednakże interfejs będzie musiał być na terytorium UE, w przeciwnym wypadku należy wyznaczyć pośrednika, aby być uprawnionym do korzystania z procedury importu.

Obecnie w przypadku importu towarów, VAT jest pobierany w momencie importu towarów przez organy celne, gdy stosuje się IOSS, dostawca sprzedający towary o niskiej wartości znajdujące się w państwie trzecim lub terytorium trzecim konsumentom w UE, naliczy i pobierze VAT w momencie sprzedaży towarów oraz zadeklaruje i zapłaci ten podatek globalnie za pośrednictwem IOSS w państwie członkowskim identyfikacji. Towary te będą następnie korzystać ze zwolnienia z VAT przy imporcie, co pozwoli na szybkie ich zwolnienie w urzędzie celnym. Jednocześnie więc skrócą się najprawdopodobniej procedury celne.

Jakie warunki muszą być spełnione, aby stosować IOSS?

• towary znajdują się na terytorium trzecim lub w kraju trzecim w momencie ich sprzedaży,
• towary są wysyłane w przesyłkach o wartości rzeczywistej nieprzekraczającej 150 euro, i 
• towary są transportowane lub wysyłane przez dostawcę lub w jego imieniu/na jego rzecz do konsumenta w państwie członkowskim, oraz 
• towary nie podlegają podatkowi akcyzowemu (zazwyczaj alkohol lub wyroby tytoniowe).

Ułatwienia dla podatników rozliczających się poprzez IOSS:

• możliwość elektronicznej rejestracji dla celów VAT w jednym państwie członkowskim;
• deklarowanie i płacenie należnego VAT w ramach jednej elektronicznej miesięcznej deklaracji.

Jak wygląda stosowanie IOSS?

Przedsiębiorcy, którzy dokonują SOTI, czyli sprzedaży na odległość towarów importowanych z państw trzecich, na terytorium UE do nabywców w UE, którzy, co do zasady, są podmiotami niebędącymi przedsiębiorcami, czyli są konsumentami, mogą zdecydować, że:

• Rejestrują się tylko w jednym państwie członkowskim;
• Deklarują i płacą podatek za pośrednictwem IOSS;
• Podatek od sprzedaży jest przekazywany za pośrednictwem IOSS do odpowiednich państw członkowskich, w których podatek jest należny, czyli do odpowiedniego państwa członkowskiego konsumpcji, zwanego „PCZK”;
• Dotyczy to tylko SOTI, jeśli wartość rzeczywista przesyłki nie przekracza 150 euro;
• Dokonujący SOTI przedsiębiorca (dostawca) samodzielnie transportuje lub wysyła towary, lub przynajmniej pośrednio bierze udział w transporcie lub wysyłce.

Co jeśli ktoś nie wybierze IOSS w przypadku importu towarów o niskiej wartości?

Jeżeli nie jest stosowany IOSS (dostawca nie zdecydował się na korzystanie z IOSS), dostępny jest drugi mechanizm uproszczenia dla importu towarów. VAT z tytułu importu towarów zostanie pobrany od konsumentów przez osobę dokonującą zgłaszającego celnego (np. operatora pocztowego, firmę kurierską, agencję celną), która wpłaci go organom celnym w formie płatności miesięcznej.