Stałe miejsce prowadzenia działalności a spółka zależna

Z samego faktu posiadania przez spółkę mającą siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej, spółki zależnej na terytorium Polski, nie można wywieść istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce w rozumieniu art. 44 Dyrektywy VAT, uznał 7 maja Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie Dong Yang Electronics Sp. z o.o. przeciwko Dyrektor Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu, C-547/18. Stanowisko to jest odmienne od prezentowanego przez polskie organy oraz sądy administracyjne, które co do zasady uznają, że podmioty zagraniczne działające w Polsce za pośrednictwem swoich spółek zależnych mają w kraju miejsce stałego prowadzenia działalności, a tym samym nabywane w Polsce przez takie podmioty usługi powinny być opodatkowane polskim VAT, zgodnie z brzmieniem przepisu art. 28b ust. 1 ustawy o VAT.

Wyrok został wydany w odpowiedzi na skargę złożoną przez polskiego podatnika, któremu organy podatkowe zakwestionowały ten sposób rozliczenia, uznając, że świadczone usługi powinny być opodatkowane w Polsce. Organy po analizie stanu faktycznego stwierdziły, że podatnik utworzył w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej poprzez samo „wykorzystanie potencjału gospodarczego” spółki zależnej w oparciu o umowne ukształtowanie odpowiedniego modelu działalności gospodarczej.

Stan faktyczny

Organy podatkowe ustaliły, iż Dong Yang Electronics sp. z o.o. świadczyła na rzecz LG Display Co. Ltd. z siedzibą w Republice Korei usługi polegające na montażu płytek PCB z materiałów (podzespołów, komponentów), stanowiących własność LG Display Co. Ltd. Materiały te były wydawane do Dong Yang Electronics sp. z o.o. przez LG Display Polska sp. z o.o., do której również Dong Yang Electronics sp. z o.o. dostarczał gotowe płytki PCB. Usługa pomiędzy Dong Yang Electronics sp. z o.o. a LG Display Co. Ltd. świadczona była na podstawie umowy. Dong Yang Electronics sp. z o.o. otrzymała od LG Display Co. Ltd. zapewnienie, że ta ostatnia nie posiada na terenie Polski stałego miejsca prowadzenia działalności, nie zatrudnia pracowników, nie posiada nieruchomości ani zaplecza technicznego. Dong Yang Electronics sp. z o.o. wystawiła na rzecz LG Display Co. Ltd. faktury VAT, traktując te usługi jako niepodlegające opodatkowaniu VAT na terytorium kraju, z adnotacją: podstawa opodatkowania art. 28b ust. 2 VATU. Na fakturach jako odbiorcę wskazano LG Display Co. Ltd.

Organy podatkowe oceniły, iż usługi świadczone przez Dong Yang Electronics sp. z o.o. świadczone były w rzeczywistości nie dla potrzeb siedziby LG Display Co. Ltd. w Korei Południowej, ale dla potrzeb stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej LG Display Co. Ltd. w Polsce. Jako miejsce to wskazały siedzibę jej spółki zależnej – LG Display Polska sp. z o.o. Organy dokonały analizy umów, na podstawie których LG Display Polska sp. z o.o. świadczyła na rzecz LG Display Co. Ltd. usługi produkcyjne polegające na składaniu z części stanowiących własność LG Display Co. Ltd. gotowych modułów TFT-LCD oraz dalszym składowaniu i logistyce gotowych produktów. Zarówno części, jak i gotowe moduły, pozostają własnością LG Display Co. Ltd. i są przez tą ostatnią odsprzedawane kolejnej spółce kapitałowo powiązanej. Na tej podstawie organy podatkowe przyjęły, że:

• LG Display Co. Ltd. stworzyła w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej przez „wykorzystanie potencjału gospodarczego” jej spółki zależnej, czyli LG Display Polska sp. z o.o., dzięki umownemu ukształtowaniu odpowiedniego modelu biznesowego i to stałe miejsce było dla LG Display Co. Ltd. dostępne jak własne. Dzięki odpowiedniemu ukształtowaniu stosunków gospodarczych LG Display Co. Ltd. nie musiała w Polsce posiadać żadnego zaplecza technicznego ani personalnego, tj. nie musiała wynajmować ani dzierżawić żadnych magazynów ani zatrudniać pracowników, co jednak nie stanowi przeszkody dla istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności LG Display Co. Ltd. w Polsce,
• Dong Yang Electronics sp. z o.o. powinna była przeprowadzić analizę w zakresie wykorzystania świadczonych przez siebie usług, do czego zobowiązywał spółkę art. 22 Rozporządzenia UE 282/2011, bowiem gdyby przeprowadziła taką analizę, doszłaby do wniosku, że rzeczywistym beneficjentem usług świadczonych przez Spółkę jest struktura w LG Display Co. Ltd., gdzie siedzibę ma LG Display Polska sp. z o.o., podczas gdy Dong Yang Electronics sp. z o.o. oparła się jedynie na oświadczeniu LG Display Co. Ltd., że spółka ta nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

W rezultacie organy uznały, że Dong Yang Electronics sp. z o.o. świadczyła usługi na terenie Polski, wobec czego winny być one opodatkowane podstawową stawką VAT.

Spółka Dong Yang Electronics złożyła skargę od decyzji organu podatkowego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, który w ramach rozpoznania wystąpił na podstawie art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana 2012 – Dz.Urz. UE z dnia 26 października 2012 r. Nr C 326 s. 1 i nast.) do TSUE z pytaniami prejudycjalnymi dotyczącymi sposobu rozumienia stałego miejsca prowadzenia działalności oraz zakresu obowiązków podmiotu trzeciego dla potrzeb prawidłowego opodatkowania VAT świadczonych usług:

1. Czy z samego faktu posiadania przez spółkę mającą siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej, spółki zależnej na terytorium Polski, można wywieść istnienie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce w rozumieniu art. 44 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE z dnia 11 grudnia 2006 r. Nr L 347, s. 1 i nast.) i art. 11 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego (UE) Nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (wersja przekształcona; Dz.Urz. UE z dnia 23 marca 2011 r. Nr L 77, s. 1 i nast.)?
2. Czy w wypadku odpowiedzi przeczącej na pytanie pierwsze, podmiot trzeci zobowiązany jest do analizy stosunków umownych pomiędzy spółką z siedzibą poza terytorium Unii Europejskiej a spółką zależną, w celu ustalenia, czy istnieje stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce przez tę pierwszą spółkę?

Analiza prawna

Rozstrzygnięcie sporu w niniejszej sprawie wymaga przesądzenia prawidłowej wykładni art. 44 Dyrektywy 2006/12/WE w kwestii ustalenia miejsca świadczenia usług przez Dong Yang Electronics sp. z o.o. na rzecz LG Display Co. Ltd. z siedzibą w Korei Południowej w okolicznościach rozpatrywanej sprawy.

Z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w kwestii wykładni „stałego miejsca prowadzenia działalności” nie wynika jasna odpowiedź na postawione pytanie. W orzeczeniu TSUE z dnia 2 maja 1996 r. Faaborg-Gelting Linien A/S, C-231/94, EU:C:1996:184 stwierdzono, że pokład statku morskiego, na którym świadczone są posiłki, nie jest stałym miejscem prowadzenia działalności w tym zakresie. Zaangażowanie, o którym mowa, powinno również przybrać konkretny wymiar osobowo- rzeczowy. Innymi słowy – dla uznania, że określone miejsce prowadzenia działalności ma charakter stały – konieczne jest istnienie w nim infrastruktury technicznej (jeśli jest konieczna do wykonywania usług) oraz personelu ludzkiego. W orzecznictwie TSUE wyrażono pogląd, że taka osobowo-rzeczowa struktura w stałym miejscu prowadzenia działalności powinna występować w sposób stały, tzn. powtarzalny i nieprzemijający. Dlatego też TSUE w wyroku z dnia 2 maja 1996 r., Berkholz, C-231/94, EU.C.1985:299 stwierdził, że nie jest stałym miejscem prowadzenia działalności pokład statku, na którym zamontowane są „samoobsługowe” automaty do gier, których w trakcie rejsu nie obsługuje żaden personel.

Dalsze rozwinięcie definicji stałego miejsca prowadzenia działalności ujęte zostało w wyroku TSUE z dnia 17 lipca 1997 r., ARO Lease BV, C-231/94, EU.C.1997:374. W orzeczeniu tym podkreślono, że nie jest miejscem stałego prowadzenia działalności miejsce, w którym usługa jest faktycznie wykonywana, o ile w miejscu tym nie istnieje żadna struktura rzeczowa (chociażby biuro) oraz nie ma tam personelu świadczeniodawcy. W ww. orzeczeniu uznano, że okoliczność oddawania przez firmę leasingową w leasing samochodów na terytorium Belgii nie przesądza o tym, że ma ona stałe miejsce wykonywania działalności w Belgii, jeśli nie ma tam ani biura, ani miejsca garażowania samochodów, zaś siedziba firmy mieści się wHolandii, a samo podpisywanie umów leasingowych także miało miejsce właśnie tam.

W tym kontekście z powołanych wyżej orzeczeń TSUE wynika, że stałe miejsce prowadzenia działalności powinno charakteryzować się m.in. odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego. W stałym miejscu prowadzenia działalności podmiot powinien mieć zatem personel oraz środki techniczne. To zaplecze personalne i techniczne powinno być dostateczne, aby umożliwić odpowiednio: odbiór i wykorzystanie usług dla własnych potrzeb bądź świadczenie usług. Dla uznania danego miejsca za stałe miejsce prowadzenia działalności konieczne jest spełnienie dwóch warunków: obecność personelu oraz zaplecze techniczne. Taki sposób patrzenia na pojęcie „stałego miejsca prowadzenia działalności” wynika też z treści art. 11 ust. 1 Rozporządzenia UE 282/2011.

Także w wyroku z 16 października 2014 r. w sprawie Welmory C-605/12, EU:C:2014:2298, Trybunał stwierdził, że pierwszy podatnik mający siedzibę działalności gospodarczej w jednym państwie członkowskim, który korzysta z usług świadczonych przez drugiego posiadającego w tym innym państwie członkowskim „stałe miejsce prowadzenia działalności” w rozumieniu art. 44 Dyrektywy 2006/12/WE, w celu określenia miejsca opodatkowania tych usług, jeżeli to stałe miejsce charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór usług i wykorzystywanie ich do celów jego działalności gospodarczej.

Podobne stanowisko reprezentowane jest w orzecznictwie i piśmiennictwie polskim. Przykładowo, w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 30 września 2009 r., sygn. akt I SA/Ol 563/09, sąd stwierdził, że podmiot posiada stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium kraju, jeżeli przy wykorzystaniu na terytorium kraju infrastruktury oraz personelu, w sposób zorganizowany oraz ciągły, prowadzi działalność, w ramach której dokonuje czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Infrastruktura techniczna i zaangażowanie osobowe musi pozostawać w ścisłym związku z dokonywaniem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. To, czy posiadane w danym miejscu siły i środki są odpowiednie, powinno być oceniane każdorazowo w kontekście konkretnych usług. Siły i środki mają być odpowiednie do tego, aby umożliwić albo odbiór i wykorzystanie nabywanych usług, albo świadczenie usług (por. A. Bartosiewicz, R. Kubacki, VAT. Komentarz, Komentarz do art. 28b ustawy o podatku od towarów i usług.

Jednocześnie w wyroku z 16 października 2014 r. w sprawie Welmory, EU:C:2014:2298 Trybunał podkreślił, że „najbardziej użytecznym łącznikiem w celu określenia miejsca świadczenia usług z podatkowego punktu widzenia, a zatem łącznikiem głównym, jest miejsce, w którym podatnik ma siedzibę działalności gospodarczej. (…). Mimo jej szczególnego charakteru taka działalność gospodarcza wymaga przynajmniej odpowiedniej struktury, w szczególności w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, takiego jak wyposażenie informatyczne, serwery i odpowiednie oprogramowanie.

Uwzględnienie innego miejsca wchodzi w grę tylko w wypadku, gdy uznanie za łącznik wspomnianej siedziby nie prowadzi do racjonalnego rozwiązania lub stwarza konflikt w odniesieniu do innego państwa członkowskiego”.

Tymczasem w rozpatrywanej sprawie zachodzi istotna odmienność stanu faktycznego w stosunku do wyżej przywołanych orzeczeń. LG Display Co. Ltd. z siedzibą w Korei Południowej, jako podmiot z siedzibą poza Unią Europejską, nie korzysta ze swobód traktatowych i nie może w sposób dowolny prowadzić działalności gospodarczej na terenie Państw Członkowskich, w tym Polski. Wiele z tez wyrażonych w powołanych wyrokach nie może zatem mieć odniesienia do podmiotu takiego jak LG Display Co. Ltd.

To swobody obowiązujące w Unii Europejskiej, a w szczególności swoboda przepływu usług, czy swoboda prowadzenia działalności gospodarczej (dopuszczająca przedsiębiorstwa jednego z państw członkowskich do prowadzenia działalności na terenie drugiego z państw bez obowiązku rejestracji) sprawiły, że ważne stało się oderwanie miejsca opodatkowania usług od siedziby prowadzącego działalność i opodatkowanie usług w miejscach, które ze swej natury zbliżone są do siedziby (jeśli prowadzona jest w nich działalność gospodarcza usługobiorcy). W wielu przypadkach swoboda prowadzenia działalności w Unii Europejskiej prowadzi przecież do zacierania się pojęć takich jak miejsce siedziby podatnika, czy miejsce jego obecności w innym państwie. W wyjątkowych sytuacjach dochodzić może nawet do sytuacji, gdy bezpośrednią obecność podatnika na danym rynku trudno odróżnić od obecności tego przedsiębiorcy za pośrednictwem innego podmiotu (jako odrębnego podatnika VAT).

Powyższe nie zmodyfikowało generalnej zasady, którą pozostaje opodatkowanie VAT usługi w siedzibie usługobiorcy. W Rozporządzeniu UE 282/2011 podkreślono dlatego konieczność ostrożnego stosowania jego regulacji w zakresie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, ograniczając je do sytuacji, gdzie stosowanie rozporządzenia jest niezbędne dla zapewnienia jednolitego i sprawiedliwego opodatkowania, ale zaznaczono przy tym, że:

„(…) z uwagi na nadane im brzmienie ich zakres stosowania powinien być interpretowany w sposób zawężający” (motyw 5 Rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (wersja przekształcona), UE:L:2011:77).

W koncepcjach – takich jak kreowanie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej przez siedzibę powiązanego podmiotu – chodzi o zachowanie równej konkurencyjności przedsiębiorstw (jak w wyroku TSUE z dnia 16 września 2004 r., DFDS, C- 231/94, EU:C:1996:184) czy zapobieganie tworzenia rozwiązań (w zakresie świadczenia usług) zmierzających do osiągnięcia nieracjonalnego skutku podatkowego w VAT (por. wyroki TSUE m.in. w sprawach Welmory, C-605/12, EU:C:2014:2298, Berkholz, C-231/94, EU.C.1985:299, Faaborg-Gelting Linien A/S, C-231/94, EU:C:1996:184.).

W sytuacji przedsiębiorcy niekorzystającego ze swobód traktatowych w istocie prowadzenie działalności gospodarczej na terenie państwa członkowskiego Unii jest możliwe jedynie przez posiadanie kapitałowej spółki zależnej. Jest przy tym oczywistym, że – w pewnym zakresie – przedsiębiorca taki zawsze ma możliwość wpływu na działania takiej spółki z racji uprawnień właścicielskich. W pewnym więc stopniu dysponuje zasobami technicznymi i pracownikami spółki zależnej. Spółka zależna jest też zazwyczaj powiązana wieloma umowami z przedsiębiorcą macierzystym i służy – taki jest sens jej powołania – realizacji członkowskiego realizować swoich celów gospodarczych w innej formie.

Mając na uwadze powyższe konkluzje, można dostrzec rodzące się wątpliwości czy definiowanie dla celów VAT stałego miejsca prowadzenia działalności nie może być z drugiej strony poczytane za próbę obchodzenia zakazu bezpośredniego prowadzenia działalności przez przedsiębiorcę posiadającego siedzibę poza terytorium Wspólnoty.

Rozważenia wymaga również to, czy w wypadku przyjęcia, że spółka zależna może, lecz nie musi być stałym miejscem prowadzenia działalności – w stanie faktycznym jak opisany – usługodawca (Dong Yang Electronics sp. z o.o.) ma realną możliwość zbadania, czy takie miejsce prowadzenia działalności zostało utworzone. W szczególności: czy sam fakt, że materiały, na których usługa jest wykonywana, przekazuje i odbiera od usługodawcy spółka zależna, przesądza o charakterze i zastosowaniu świadczonej usługi.

Wskazać należy, że usługodawca (Dong Yang Electronics sp. z o.o.) jest podmiotem żadnych stosunkach ze spółką zależną w Polsce. Wobec tego rodzi się wątpliwość, na podstawie jakich – obiektywnych i dostępnych – danych usługodawca może ustalić, czy istnieje odrębne od siedziby stałe miejsce prowadzenia działalności usługobiorcy. Dong Yang Electronics sp. z o.o. dysponowała umową zawartą z LG Display Co. Ltd. i ta spółka dokonywała płatności. Jednocześnie LG Display Co. Ltd. była na terytorium Polski zarejestrowana do celów VAT i posiadała przedstawiciela podatkowego innego niż spółka zależna. Ilość materiałów potrzebnych do wykonania usługi uzgadniana była bezpośrednio z zamawiającym, natomiast zapotrzebowanie na dzienne dostawy przetworzonych elementów określała spółka zależna na podstawie uzgodnień dokonanych z zamawiającym.

Należy podkreślić, że ustaleń co do stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej organy podatkowe dokonały na podstawie między innymi analizy umów o współpracy łączących LG Display Co. Ltd. z jej spółką zależną. Dane te pozyskane zostały w ramach innego postępowania podatkowego i w chwili świadczenia usług (wystawiania faktur) nie były dostępne dla Dong Yang Electronics sp. z o.o. Skoro dla oceny czy usługa była świadczona na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności, konieczne było sięganie do takich informacji, wydaje się, że zachodziła sytuacja opisana w art. 22 ust. 1 Rozporządzenia UE 282/2011.

Dotychczasowe orzecznictwo Trybunału dotyczące wykładni pojęcia „stałe miejsce prowadzenia działalności” nie usunęło wątpliwości interpretacyjnych wyrażonych w pytaniach prejudycjalnych. Od odpowiedzi Trybunału zależało, czy usługi świadczone przez skarżącą spółkę polską na rzecz spółki koreańskiej będą opodatkowane w Polsce, czy też usługi te powinny zostać zwolnione z opodatkowania z zachowaniem prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Z tych względów, uznając, że wydanie orzeczenia prejudycjalnego jest niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy zawisłej przed WSA we Wrocławiu, na podstawie art. 267 TFUE sąd ten postanowił wystąpić z pytaniami prejudycjalnymi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Miejsce świadczenia usług na gruncie podatku VAT

Trybunał uznał, że o ile sam fakt posiadania spółki zależnej nie oznacza posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, to nie oznacza to, że spółka zależna nie może tworzyć takiego stałego miejsca prowadzenia działalności, odwołał się przede wszystkim do zasad określania miejsca świadczenia usług. W tym kontekście zaznaczył, powołując się na swoje dotychczasowe orzecznictwo, że najbardziej użytecznym łącznikiem w celu określenia miejsca świadczenia usług z podatkowego punktu widzenia, jest miejsce, w którym podatnik ma siedzibę działalności gospodarczej (m.in. wyrok w sprawie Welmory C-605/12, EU:C:2014:2298). Jeżeli określenie siedziby nie jest możliwe, należy odwołać się do miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. W tym kontekście, oceniając czy w danym stanie faktycznym mamy do czynienia ze stałym miejscem prowadzenia działalności w rozumieniu art. 44 Dyrektywy VAT, należy odwołać się do perspektywy podatnika będącego usługobiorcą, uznając, że „stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej” oznacza dowolne miejsce – inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Posiadanie spółki zależnej

W omawianym orzeczeniu Trybunał podkreślił, że co do zasady samego posiadania spółki zależnej nie można uznać za wystarczającą przesłankę, w celu określenia miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Innymi słowy, istnieje co prawda możliwość uznania, że spółka zależna kreuje miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, jednak tylko po spełnieniu wymogów natury materialno-prawnej. Istotna jest analiza wszystkich przesłanek, do których Trybunał zalicza przede wszystkim te, które zostały ustanowione Rozporządzeniem UE 282/2011, w szczególności w jego art. 11, które należy oceniać w kontekście rzeczywistości gospodarczej i handlowej. Są to między innymi: stałość oraz odpowiednia struktura w zakresie zaplecza personalnego i technicznego.

Bardzo ważne jest to, że w myśl tez TSUE, uznanie danego miejsca za stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej nie może zależeć wyłącznie od statusu prawnego zainteresowanego podmiotu. Musi być uzależnione od spełnienia warunków natury materialnej, co oznacza, że usługodawca nie może wywieść stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej spółki mającej siedzibę w państwie trzecim, wyłącznie opierając się na fakcie, posiadania przez podmiot spółki zależnej w danym państwie.

Czy konieczna jest szczegółowa weryfikacja kontrahenta?

W ślad za stanowiskiem zaprezentowanym przez Rzecznik Generalną Juliane Kokott, Trybunał wskazał, że podmiot będący usługodawcą, w celu prawidłowego określenia miejsca świadczenia swoich usług, nie jest obowiązany na gruncie przepisów zakresie podatku VAT do badania stosunków umownych między spółką dominującą a spółką zależną, w sytuacji, gdy informacje na ten temat są mu co do zasady niedostępne (m.in. wyrok w sprawie Altic SIA C-329/18 i przytoczone w nim orzecznictwo, EU:C:2019:413). Oczywiście podatnik świadczący usługi, zobowiązany jest do podjęcia środków ostrożności w aspekcie sprawdzenia swojego kontrahenta, ale tylko takich, jakich można od niego rozsądnie wymagać, przy czym organy podatkowe nie mogą zobowiązać podatnika do przeprowadzenia złożonych i szeroko zakrojonych kontroli.

Podsumowanie

TSUE jasno wskazał, że sam tylko fakt posiadania przez spółkę spoza UE podmiotu zależnego na terytorium Polski nie powoduje wykreowania dla niej automatycznie miejsca prowadzenia działalności w naszym kraju. Podejście takie nie jest rewolucyjne i właściwie wpisuje się w dotychczasową linię orzeczniczą TSUE, która odnosi się do tego zagadnienia wobec spółek powiązanych z siedzibą na terytorium UE.

Należy mieć nadzieję, że tak jasno przedstawione stanowisko Trybunału wpłynie na ukrócenie praktyki organów podatkowych polegającej na często bezrefleksyjnym przypisywaniu podmiotom zagranicznym istnienia miejsca prowadzenia działalności w postaci infrastruktury podmiotu zależnego w Polsce tylko z tego powodu, że są podmiotami powiązanymi.

Zdecydowanie jednak większą wartość dodaną ma odpowiedź na pytanie drugie, gdzie Trybunał wskazał, że podmiot trzeci nie jest zobowiązany do analizy stosunków umownych pomiędzy spółką z siedzibą poza terytorium UE a jej spółką powiązaną, w celu ustalenia czy istnieje miejsce prowadzenia działalności w Polsce tej pierwszej spółki. Warto jednak podkreślić, że powyższe stanowisko TSUE zostało zaprezentowane na tle konkretnej sprawy, gdzie podmiotem świadczącym usługę był podmiot niepowiązany z odbiorcą usługi. Jedyne powiązania kapitałowe istniały pomiędzy LG Display Co. Ltd. oraz jej spółką z grupy z siedzibą w Polsce, czyli LG Display Polska sp. z o.o.

Podstawa prawna:

• Ustawa o podatku od towarów i usług, art. 28b
• Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, art. 44
• Dyrektywa Rady 2008/8/WE z dnia 12 lutego 2008 r. zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do miejsca świadczenia usług, całość
• Rozporządzenie wykonawcze Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (wersja przekształcona), art. 11 ust. 1, art. 22 ust. 1

Autor tekstu: Łukasz Piechocki